♦ Średniej wielkości krzew liściasty. |
♦ Ciemnoczerwone pędy i gałęzie (cecha widoczna zwłaszcza w zimie). |
♦ Długie i bardzo cienkie, ciemnoczerwone, naprzeciwległe pąki ściśle przylegające do pędów. |
♦ Liście o łukowatej nerwacji (mocno wytłoczonej od spodu), naprzeciwległe. |
♦ Drobne, białe, 4-krotne kwiaty zebrane w stojące podbaldachy (podobne jak u bzu czarnego). Pojawiają się po rozwinięciu liści. |
♦ Owoce: zebrane w grona małe, kulisto-owalne, błyszcząco (granatowo)czarne pestkowce. |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Średniej wielkości krzew liściasty pospolicie występujący w lasach i tworzący tam warstwę podszytu leśnego, ale też czasami uprawiany w charakterze rośliny ozdobnej. Szczególnie efektownie prezentuje się zimą, gdy jego bezlistne, ciemnoczerwone gałęzie wyróżniają się kolorystycznie z otoczenia. Liście, jak u innych dereni, posiadają łukowatą i mocno wytłoczoną nerwację. Jesienią przebarwiają się one na piękny kolor czerwonego wina. Tworzone obficie białe, baldachowate kwiatostany w odróżnieniu od derenia jadalnego zakwitają dopiero po rozwinięciu się liści. Dekoracyjny walor posiadają również małe, błyszcząco granatowoczarne owoce derenia świdwy. Poza kolorem różnią się one od pestkowców derenia jadalnego tym, że są trujące.
Systematyka |
Jedyny rodzimy gatunek derenia w Polsce. Posiada odmianę ozdobną 'Variegata', charakteryzującą się biało obrzeżonymi liśćmi.
Pokrój
Średniej wielkości, gęsto ugałęziony krzew liściasty (bardzo rzadko małe drzewo do 5-7m wysokości). Rozmiary. Wysokość 2-4(5)m. Średnica pnia 0.05-0.08(0.12)m. Szczegóły pokroju. Niezbyt wysoki krzew liściasty, wykazujący tendencję do znacznego rozrastania się wszerz. Jego pokrój jest zwykle kształtowany przez przycinanie, bez tego bywa miotlasty i nieregularny. Gałęzie niezbyt grube, początkowo ukośnie wzniesione, na końcach zwieszające się często do ziemi.
Korzenie
System korzeniowy płytki i rozległy, wytwarzający intensywnie odrośla korzeniowe, dobrze znoszący przesadzanie. Przewisające się gałęzie przy zetknięciu z ziemią często zakorzeniają się. |
Kora / Pędy i pąki
Kora. Na młodych gałęziach ciemnoczerwona do brązowawoczerwonej, gładka i błyszcząca, z czasem staje się szarobrązowa i chropowata, nigdy nie jest jednak głęboko spękana. Młode pędy cienkie i proste, spłaszczone w węzłach, od strony zacienionej zielonkawoszare, od nasłonecznionej - czerwone, w zimie przybierają charakterystyczny, ciemnoczerwony kolor, początkowo są krótko owłosione, z czasem łysieją. Pąki wąskolancetowate, nie posiadają łusek okrywających, ciemnoczerwone lub brunatne, boczne luźno przylegające do pędu, wierzchołkowe większe od bocznych. Młode gałęzie derenia świdwy przybierają zimą charakterystyczny, ciemnoczerwony kolor (→). Wąskolancetowate pąki luźno przylegają do pędu. Nie posiadają one łusek okrywających (→→). |
![]() |
Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka szeroko eliptyczno lub jajowata, zaostrzona, długości do 4-8(10)cm (liście szczytowe większe od niżej położonych, na mocnych pędach mogą nawet znacznie przekraczać 10cm długości), całobrzega, obustronnie zielona (jednak od spodu nieco jaśniejsza), bardzo lekko i rzadko owłosiona, bez kępek włosków w kątach nerwów (różnica w stosunku do derenia jadalnego), jej charakterystyczną cechą jest łukowata nerwacja z 3-5(6) parami jasnych, mocno wystających od spodu nerwów. Ustawienie: naprzeciwległe na ok. 1cm, rynienkowatych ogonkach. Okres występowania: IV-X. Liście rozwijają się około połowy kwietnia, wraz z zawiązkami kwiatów. Jesienią przebarwiają się na bardzo efektowny kolor czerwonego wina (czasami też na jaskrawoczerwono lub czerwonobrązowo).
![]() |
← Charakterystyczną cechą liści dereni jest ich łukowata, mocno wytłoczona nerwacja.
|
|
↓ Jesienią liście przybierają kolor czerwonego wina. |
↓ Liście odmiany ozdobnej 'Variegata' są nieregularnie biało obrzeżone. |
|
![]() |
![]() |
![]() |
Obupłciowe, owadopylne, zebrane na końcach pędów po 20-50 sztuk w gęste, owłosione, baldachowate kwiatostany o średnicy 5-8cm.
Pojedyncze kwiaty drobne, posiadają podwójny, 4-krotny okwiat. Płatki korony białe, wąskolancetowate, długości 4-6mm,
słupek kubkowaty (zalążnia dolna), 4 pręciki osadzone na kremowobiałym dysku.
Okres kwitnienia:
V-VI(VII) (po pełnym rozwinięciu się liści - istotna różnica w stosunku
do derenia jadalnego!).
█
Dereń świdwa czasami zakwita powtórnie w jesieni.
![]() |
← W odróżnieniu od derenia jadalnego, kwiaty derenia świdwy są białe i zakwitają dopiero po rozwinięciu się liści. ↓ Kwiaty posiadają 4-krotny okwiat, długie pręciki i wyraźny dysk miodnikowy. ![]() |
![]() |
Kuliste, (granatowo)czarne pestkowce o średnicy 5-8mm (wielkości ziarna grochu), umieszczone na czerwonych szypułkach. Zawierają w środku dwie kuliste pestki otoczone soczystym miąższem. Są trujące dla człowieka, natomiast chętnie zjadane przez ptaki. Okres dojrzewania owoców: VIII(IX).
→ Owoce derenia świdwy to kuliste, granatowoczarne pestkowce wielkości ziarna grochu. |
![]() |
![]() |
Zróżnicowane na biel i twardziel, drobnowłókniste, ciężkie, twarde i mocne, giętkie, trudno łupliwe, ze względu jednak na niewielkie rozmiary nie znajduje większego zastosowania.
![]() |