ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2013-06-30
Systematyka:
/ JĄDROWCE / PROTISTY - GRZYBY - ROŚLINY - ZWIERZęTA
Licznik odwiedzin:
Na Ziemi od:
~1 mld lat
KRÓLESTWO
ROŚLINY
(PLANTAE)
ang. PLANTS
inne nazwy: organizmy samożywne
Zawiera:
350-500 tysięcy
gatunków

Czym są rośliny
i ich cechy morfologiczne
Podkrólestwa, nadgromady, gromady:
GLAUKOCYSTOFITY (GLAUCOPHYTES)
KRASNOROSTY (RHODOPHYTA)
ZIELENICE (CHLOROPHYTA)
MSZAKI (BRYOPHYTE)
NACZYNIOWE (TRACHEOBIONTA)

Ciekawostki:
♦ Dawniej do królestwa roślin należały jeszcze bakterie i grzyby, które obecnie tworzą odrębne królestwa.
 

█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Bardzo dziękuję za wsparcie strony!
Miło mi poinformować, że wpłaty na zbiórkę osiągnęły poziom kosztów hostingu.
Ponieważ nie chcę zarabiać na stronie, do końca roku usuwam link do zbiórki.
Raz jeszcze wielkie dzięki!
  Systematyka 

Najwyższy takson w świecie roślin. Obejmuje wszystkie znane, zarówno żyjące jak i wymarłe gatunki roślin, których liczbę szacuje się na 350-400(500) tysięcy. Do tej pory zostało zidentyfikowanych prawie 290 tysięcy gatunków, z czego 260 tysięcy stanowią rośliny nasienne (kwiatowe). Liczba nieodkrytych gatunków jest szacowana na co najmniej 50 tysięcy. W podanej ogólnej liczbie roślin drzewa i krzewy stanowią około 10%; liczbę ich gatunków szacuje się na ponad 40 tysięcy. Królestwo roślin dzieli się na ogromne podkrólestwo roślin naczyniowych (inaczej lądowych - Tracheobionta), obejmujące najwyżej rozwinięte rośliny, u których wykształciła się tkanka przewodząca wodę (w tym oczywiście wszystkie drzewa i krzewy) oraz kilka niewielkich, prymitywnych gromad, zawierających rośliny wymagające do życia środowiska wodnego lub wodno-lądowego.
█ W systemie APG wyodrębnia się klad rośliny zielone (Chloroplastida), zawierający zielenice (Chlorophyta) wraz z ramienicami (Charales) oraz ich potomków, czyli rośliny lądowe.
█ Dawniej królestwo roślin definiowano jako wszystkie organizmy jedno- i wielokomórkowe o komórkach osłoniętych ścianami komórkowymi lub zdolne do samożywności. Obejmowało ono zatem wszystkie organizmy żywe z wyjątkiem zwierząt. Obecnie organizmy cudzożywne zostały wyłączone z królestwa roślin i przeniesione do nowych królestw, takich jak np. grzyby (Mycota, Mycetes, Fungus). U niektórych roślin może wprawdzie występować cudzożywność (np. w formie saprofityzmu lub pasożytnictwa), ale w takim przypadku jest to cecha wtórna.

Podział organizmów żywych
Rys. 2.1. Podział organizmów żywych.

  Czym są rośliny

Rośliny to samożywne organizmy jądrowe, zarówno lądowe jak i wodne, zbudowane z komórek otoczonych sztywną
ścianą komórkową (najczęściej celulozową).
Samożywność zapewniają roślinom zawarte w ich komórkach chloroplasty zwane też
ciałkami zieleni. Dzięki chloroplastom w komórkach roślin zachodzi jedna z najważniejszych w przyrodzie reakcji chemicznych -
reakcja fotosyntezy:

  6 H2O + 6 CO2 + światło = C6H12O6 + 6 O2  

Doniosłość tej reakcji polega na tym, że prowadzi ona do zamiany substancji nieorganicznych (woda i dwutlenek węgla) w substancje organiczne (glukoza). U ujęciu energetycznym fotosynteza jest biochemicznym procesem prowadzącym do zamiany energii światła słonecznego na energię chemiczną związków organicznych (wiązań cząsteczkowych). Uboczny produkt fotosyntezy stanowi tlen - pierwiastek posiadający kluczowe znaczenie dla życia na Ziemi. Jak widać z równania fotosyntezy, rośliny produkując tlen wiążą równocześnie pobierany z atmosfery dwutlenek węgla. Znaczenie tego faktu także trudno przecenić.
█ Oczywiście oprócz w/w reakcji anabolicznych, prowadzących do zamiany substancji nieorganicznych w organiczne i dwutlenku węgla w tlen, rośliny dla wykonywania czynności życiowych muszą także oddychać, czyli spalać część wytworzonych substancji organicznych w celu pozyskania energii. Spalanie odbywa się z udziałem tlenu i prowadzi do rozkładu substancji organicznych i wytworzenia na powrót dwutlenku węgla i wody. Skala tego procesu, zwanego katabolizmem, jest jednak mała w porównaniu ze skalą anabolizmu. O ile fotosynteza może być prowadzona tylko przy użyciu światła słonecznego, to oddychanie roślin następuje przede wszystkim w nocy. Jednym z praktycznych aspektów tego faktu jest zalecenie otwierania na noc okien sypialni z dużą ilością roślin.


Głównym organem roślin odpowiedzialnym za proces fotosyntezy
są liście. Zawierają one największą ilość ciałek zieleni.

Z wyprodukowanych cukrów, wody oraz substancji mineralnych zawartych w glebie, w komórkach roślin następuje produkcja bardziej skomplikowanych związków organicznych. Najważniejszymi z nich są białka stanowiące budulec wszelkich organizmów żywych. Ponadto w komórkach roślin produkowane są m.in. tłuszcze, które wraz z cukrami pełnią rolę zapasów energii. Rośliny odgrywają więc w przyrodzie niezwykle ważną rolę producentów. Są one jedynymi (poza niektórymi sinicami i bakteriami purpurowymi) organizmami żywymi będącymi w stanie przetworzyć substancje nieorganiczne w organiczne, przy okazji produkując tlen potrzebny do oddychania niemal wszystkim organizmom na Ziemi. U roślin wyżej uorganizowanych komórki tworzą tkanki i organy, które umożliwiają roślinom wykonywanie podstawowych czynności fizjologicznych takich jak odżywianie, oddychanie, wzrost, rozwój i rozmnażanie.

Glony
Jednymi z najprymitywniejszych organizmów żywych są glony.

Należy podkreślić, że samożywność, a w szczególności posiadanie chlorofilu prowadzącego fotosyntezę nie determinuje przynależności danego organizmu do królestwa roślin. Nie wszystkie bowiem fotosyntezujące organizmy są roślinami (nie są nimi np. niektóre bakterie /w tym sinice/ oraz niektóre glony). Żeby to dokładniej wyjaśnić, trzeba spojrzeć na królestwo roślin niejako z góry, a więc z poziomu jeszcze wyższych jednostek systematycznych. Takimi jednostkami, mogącymi obejmować całe królestwa, są w biologii (już nie w botanice!) domeny. Wszystkie organizmy żywe dzielą się na trzy takie domeny: bakterie (Bacteria), archeowce (Archaea) i jądrowce (Eukarya). Podział ten można zamapować na inny, w pewnym sensie bardziej fundamentalny, dzielący wszystkie organizmy żywe na dwie główne grupy: organizmy bezjądrowe (Procaryota), tj. takie, których komórki nie zawierają jądra oraz jądrowe (Eucaryota) - o komórkach zawierających jądro komórkowe. Organizmy bezjądrowe są zgrupowane w jednym królestwie - Procaryota (inaczej Bacteriae), zwanym królestwem bakterii; należą do niego bakterie właściwe (Eubacteria, w tym m.in. sinice, krętki i promieniowce) oraz archeany (Archaea). W skład organizmów jądrowych (Eucaryota) wchodzą natomiast 4 królestwa: protistów (Protista), grzybów (Fungi), roślin (Plantae) i zwierząt (Animalia). W odróżnieniu od fotosyntezujących sinic i niektórych glonów, rośliny są organizmami jądrowymi (a więc zbudowanymi z komórek zawierających jądro komórkowe) i w zdecydowanej większości wielokomórkowymi. Rośliny jednokomórkowe lub mające postać kolonii komórek zdarzają się rzadko; przykładami są tu glaukocystofity (jeden z typów glonów), niektóre zielenice (tzw. pierwotne rośliny) i niektóre krasnorosty (glony morskie, które prócz chlorofilu zawierają także inne barwniki, m.in. czerwoną fikoerytrynę i niebieską fikocyjaninę); wszystkie wymienione grupy to w przeważającej większości rośliny wodne. Na szczególną uwagę z systematycznego punktu widzenia zasługują glony (Algae). Nie jest to takson, a pewna grupa organizmów, której przedstawiciele należą do trzech różnych królestw: bakterii (glony prokariotyczne - sinice), protistów (eugleniny, tobołki, chryzofity) oraz roślin (glaukocystofity, krasnorosty, zielenice). Wyżej wspomnieliśmy o glaukocystofitach, krasnorostach i zielenicach; rośliny naczyniowe zostaną dokładniej omówione w rozdziale poświęconym ich podkrólestwu. Na koniec kilka słów należy się zatem jeszcze jednej gromadzie wchodzącej w skład królestwa roślin - mszakom (Bryophyta). Tym bardziej, że jest to grupa obejmująca bardzo szczególne rośliny. Ich specyfika polega na tym, że stanowią ogniwo pośrednie pomiędzy plechowcami i organowcami, a także pomiędzy roślinami nienaczyniowymi i naczyniowymi. Mszaki były jednymi z pierwszych roślin, które "wyszły na ląd", choć, w związku z brakiem tkanek przewodzących i korzeni, wyjście to nie było całkowite. Mszaki są wprawdzie zróżnicowane na organy, ale budowa tych organów jest bardzo uproszczona. Zamiast korzeni, posiadają one małe i delikatne chwytniki, a do rozmnażania wymagają obecności wody; obie te cechy powodują, że mszaki mogą się rozwijać tylko w miejscach wilgotnych. Reasumując, mszaki stanowią bardzo ciekawe ogniwo pośrednie pomiędzy roślinami prymitywnymi i wysoko rozwiniętymi. Są to pod wieloma względami organizmy w pewnym sensie niekompletne, jak gdyby z jakiegoś powodu nagle zatrzymane w procesie ewolucji.

Ze względu na wielokrotność występowania okresu rozwoju generatywnego rośliny dzielimy na monokarpiczne (występuje u nich tylko jeden cykl rozwojowy) oraz polikarpiczne (cykl rozwoju generatywnego występuje wielokrotnie; są to byliny, krzewy i drzewa). W zależności od typu budowy i trwałości łodygi, a także od cyklu rozwojowego, rośliny dzielimy na zielne (w tym jednoroczne, dwuletnie i wieloletnie czyli byliny) oraz drzewiaste (w tym drzewa, krzewy i krzewinki). Nauka zajmująca się roślinami to botanika.