ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2013-06-30
Systematyka:
ROŚLINY / NACZYNIOWE / NASIENNE / OKRYTONASIENNE / (ROSOPSIDA) / BOBOWCE / BOBOWATE
Licznik odwiedzin:
RODZINA
BOBOWATE
(FABACEAE)
inne nazwy: motylkowate, strączkowate
Zawiera:
ok. 18 tys. gatunków
w tym rodzimych w Polsce:
0
Cechy charakterystyczne:
♦ Przylistki często przekształcone w ciernie lub wąsy.
♦ Owadopylne kwiaty o grzbiecistej budowie, zebrane zwykle w grona.
♦ Owoce w postaci suchych strąków z nasionami pękających dwoma szwami.
 
Ciekawostki:
♦ Rośliny motylkowate wchodzą
w symbiozę z bakteriami brodawkowatymi, która umożliwia im wiązanie azotu atmosferycznego.
 

█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

  Systematyka 

Niezwykle liczna gatunkowo i zróżnicowana pod względem form rodzina należąca do rzędu bobowców (Fabales). Jej zakres zależy od wybranego podziału systematycznego i oscyluje pomiędzy 40-650 rodzajów. Przyjmując wariant maksymalny (bobowate sensu lata) mamy do czynienia z ogromną, trzecią największą w królestwie roślin rodziną, obejmującą ponad 18 tysięcy gatunków!



Groch Koniczyna
Do najbardziej znanych motylkowatych roślin zielnych
należą groch i koniczyna.

  Główni przedstawiciele i ich cechy morfologiczne

Swoim zasięgiem bobowate obejmują tropiki (najliczniejsza reprezentacja) oraz strefę umiarkowaną. W klimacie umiarkowanym są to przede wszystkim rośliny zielne, takie jak groch (Pisum), fasola (Phaseolus), koniczyna (Trifolium), łubin (Lupinus) czy bób (Vicia), w tropikach natomiast występują ponadto liczne drzewa, krzewy i pnącza. Rośliny motylkowate mają pierwszorzędne znaczenie w gospodarce żywnościowej świata. W Polsce nie występuje naturalnie żadne drzewo należące do rodziny bobowatych, a najbardziej rozpowszechnionym obcym gatunkiem jest tu zdecydowanie robinia akacjowa (Robinia pseudoacacia) - drzewo sprowadzone do Europy z Ameryki Północnej, bardzo już zadomowione na naszym kontynencie. Znacznie rzadziej można u nas spotkać glediczję trójcierniową (Gleditschia triacanthos; jest to także drzewo pochodzące z Ameryki Północnej) oraz pochodzącego z południowej Europy złotokapa zwyczajnego (Laburnum anagyroides). Do najbardziej znanych motylkowatych drzew rosnących w tropikach należą niewątpliwie akacje (Acacia) - rodzaj ten obejmuje ok. 1500 gatunków! (Nie należy go mylić z zadomowioną u nas robinią akacjową - Robinia pseudoacacia).


Robinia akacjowa Zdecydowanie najczęściej występującym w Polsce drzewiastym
przedstawicielem bobowatych jest zupełnie tu zadomowiona,
zwana popularnie akacją robinia akacjowa.
Bardzo ciekawym drzewem należącym do rodziny bobowatych,
niestety niezmiernie rzadko u nas spotykanym, jest pochodzący
z Ameryki Północnej kłęk kanadyjski (Gymnocladus dioicus).
Drzewo to wyróżnia się bardzo grubymi i sztywnymi pędami, ale
przede wszystkim wielkimi (do 1m!), podwójnie pierzastymi liśćmi.
Kłęk kanadyjski
Groch Robinia akacjowa - ciernie
Przylistki bobowatych są często przekształcone
w ostre ciernie lub czepne wąsy.

Liście bobowatych są z reguły skrętoległe. Mają one bardzo zróżnicowany kształt, przeważnie jednak są pojedynczo pierzasto złożone (np. robinia, perełkowiec, amorfa, karagana), rzadziej wielokrotnie pierzasto złożone (kłęk, częściowo glediczja), trójlistkowe (koniczyna, złotokap), dłoniasto złożone (np. łubin) lub wreszcie pojedyncze (judaszowiec). Liście posiadają przylistki, które u wielu gatunków są w różny sposób przekształcone, np. w ciernie (np. robinia akacjowa, glediczja trójcierniowa) czy wąsy (np. groch, wyka). U roślin drzewiastych liście zwykle opadają na zimę. Obupłciowe kwiaty motylkowatych są najczęściej owadopylne (często też miododajne - np. robinia, glediczja), rzadziej samopylne (np. groch, łubin). Mają one przeważnie grzbiecistą budowę (zróżnicowane na łódeczkę, żagielek i skrzydełka) i są zebrane w groniaste kwiatostany. Pręciki w liczbie 10, zrośnięte ze sobą, słupek górny z 1 owocolistka. Owocem jest suchy, wielonasienny strąk pękający dwoma szwami (rzadziej niepękający - np. glediczja, perełkowiec). Sztucznie hodowane odmiany mogą posiadać zmięśniałą owocnię (np. fasolka szparagowa).

Strączyn żółty - liście Złotokap Waterera - kwiaty Robinia akacjowa - owoce
Liście bobowatych są zazwyczaj
pierzasto złożone
(na zdj. liście strączyna żółtego).
Motylkowate kwiaty są obupłciowe
i przeważnie zebrane w groniaste kwiatostany
(na zdj. kwiaty złotokapu Waterera).
Owoce bobowatych mają postać suchych,
wielonasiennych strąków
(na zdj. owoce robinii akacjowej).