![]() Sumak octowiec Rhus typhina |
Sumak garbarski Rhus coriaria |
... |
♦ Niektóre gatunki sumaka - np. sumak jadowity (R. toxicodendron) i R. vernix - wydzielają niebezpieczny, mocno parzący sok powodujący (zwłaszcza w upalne dni) podrażnienia skóry, a nawet bolesne oparzenia i trudno gojące się rany. Objawy te są wywoływane przez występowanie w tkankach sumaków alergicznych substancji, m.in. urushiolu. Na szczęście uprawiany u nas sumak octowiec nie posiada tego typu właściwości. |
♦ Krzewy lub małe drzewa liściaste, często o dość egzotycznym pokroju. |
♦ Grube, szczeciniasto owłosione pędy (główne gatunki). |
♦ Duże, nieparzysto pierzaste liście (większość gatunków). |
♦ Kolbowate (szyszkowate) owocostany stojące na końcach pędów (główne gatunki). |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Liczny gatunkowo i bardzo zróżnicowany pod względem cech morfologicznych rodzaj należący do rodziny nanerczowatych. Obejmuje krzewy i małe drzewa liściaste (często o egzotycznym pokroju) oraz pnącza. Charakterystycznymi cechami najpopularniejszych w Polsce gatunków są przede wszystkim duże, pierzasto złożone liście oraz stojące na wierzchołkach pędów, kolbowate, gęsto owłosione owocostany. Typowe dla rodzaju są także grube pędy pokryte gęstą szczeciną. Większość gatunków sumaka pochodzi z gorących obszarów subtropikalnych, jednak ze względu na atrakcyjny wygląd, wiele z nich stało się niezwykle popularnymi w Europie roślinami ozdobnymi.
Systematyka |
Rodzaj sumak obejmuje około 200(-250) gatunków, z których żaden nie występuje w Polsce w stanie naturalnym.
Z uprawianych gatunków najbardziej rozpowszechniony jest u nas opisany szczegółowo w atlasie,
bedący jedną z najpopularniejszych w naszym kraju roślin ozdobnych
sumak octowiec (R. typhina).
Dużo rzadziej można spotkać występującego naturalnie w obszarze śródziemnomorskim sumaka garbarskiego (R. coriaria).
To maleńkie, osiągające zaledwie 3m wysokości drzewko, posiada zimozielone liście i ze względu na dużą zawartość garbników
jest wykorzystywane w przemyśle garbarskim (stąd nazwa).
Z innych ciekawych, jednak tylko sporadycznie występujących w Polsce gatunków można wymienić sumaka pnącego
(R. radicans) oraz sumaka jadowitego (R. toxicodendron). Ten ostatni gatunek mimo niepozornego wyglądu
(rozrastający się przez rozłogi, zaledwie 0.5m wysokości krzew) jest sławny z wytwarzania soku powodującego bardzo bolesne oparzenia.
Na uwagę zasługuje wreszcie pochodzący z północno-wschodnich obszarów Ameryki Północnej sumak gładki (R. glabra).
W przeciwieństwie do większości innych gatunków rodzaju, charakteryzuje się on brakiem owłosienia pędów.
█
Najnowsze badania molekularne sugerują podział szeroko rozumianego rodzaju Rhus sensu lata na 7 mniejszych rodzajów:
Rhus sensu stricta, Actinocheita, Baronia, Cotinus, Malosma, Searsia i Toxicodendron.
W tym wąskim ujęciu rodzaj sumak (Rhus sensu stricta) zawierałby tylko około 35 gatunków.
Gatunki szczegółowo opisane w serwisie |
Sumak octowiec |
Przyglądając się obejściom domów i przydomowym ogródkom, można czasami odnieść wrażenie, że pewne małe, bardzo nietypowe,
a zarazem niezwykle sympatycznie wyglądające drzewko liściaste występuje niemal w każdym z nich. To drzewko to sprowadzony
z Ameryki Północnej sumak octowiec - gatunek należący obecnie do najpopularniejszych roślin ozdobnych w Polsce.
Co powoduje tak wielką popularność sumaka? Wydaje się, że w dużej mierze jest to jego mała i niezwykle oryginalna sylwetka.
Sprawia ona, że gatunku tego nie sposób pomylić z żadnym innym drzewem. Krótki pień sumaka octowca przeważnie tuż nad ziemią
dzieli się na rzadko rozstawione, widlasto rozgałęzione konary przypominające poroże.
Wraz z gałęziami tworzą one parasolowatą koronę, której szerokość niejednokrotnie przekracza wysokość całego drzewa.
Wszystko to nadaje sumakowi jedyny w swoim rodzaju, egzotyczny wygląd.
Walor dekoracyjny posiadają również duże, pierzasto-złożone liście sumaka octowca. Latem są one błyszcząco ciemnozielone,
jesienią zaś niezwykle efektownie się przebarwiają, przybierając całą gamę bardzo jaskrawych kolorów - od żółtego,
poprzez pomarańczowy aż do ognistoczerwonego. Kolejną dobrą cechę rozpoznawczą, a zarazem dużą ozdobę, stanowią kwiatostany
i owocostany sumaka. Mają one postać dużych stożków (kwiatostany męskie) lub gęstych, zbitych kolb (kwiatostany żeńskie
i owocostany), stojących na wierzchołkach pędów. Kwiatostany są żółtozielone, owocostany natomiast początkowo przybierają kolor
czerwonobordowy, potem stają się rodo(brunatno)czerwone i gęsto owłosione. Znaczenie dekoracyjne posiadają zwłaszcza
utrzymujące się na gałęziach przez cały rok owocostany.
Do wad sumaka octowca z użytkowego punktu widzenia należy zaliczyć bardzo intensywne wytwarzanie odrośli korzeniowych
oraz wyjątkowo krótki czas życia tego drzewa (zaledwie ok. 25 lat!).
Więcej informacji... |
![]() |
Zasięg.
Rośliny rozpowszechnione na całym świecie, występujące przede wszystkim w klimacie subtropikalnym i tropikalnym Afryki
oraz Ameryki Północnej, rzadziej w klimacie umiarkowanym.
Największa różnorodność gatunków występuje w południowej Afryce, natomiast większość uprawianych w Europie gatunków
(np. sumak octowiec) pochodzi z Ameryki Północnej.
Biotop.
Zależny od gatunku, przeważnie widne lasy, skaliste zbocza, zadrzewienia śródpolne.
Preferencje.
Generalnie rośliny ciepłolubne, preferujące suche i nasłonecznione stanowiska.
Długość życia i tempo wzrostu.
Większość gatunków sumaka to rośliny bardzo krótkowieczne i dość szybko rosnące.
Przykładowo najczęściej uprawiany u nas sumak octowiec rzadko dożywa 30 lat.
Zastosowanie.
Przede wszystkim bardzo popularne rośliny ozdobne (zwłaszcza sumak octowiec).
Owoce niektórych gatunków (np. R. glabra, R. aromatica, R. typhina) są po wysuszeniu wykorzystywane
jako przyprawy do sałat i mięs, a czasami też wytwarza się z nich napoje.
Sumak garbarski znajduje zastosowanie w przemyśle garbarskim. W Chinach z żywicy sumaka lakowego (R. vernicifera)
od prawie 3000 lat(!) otrzymuje się odporną na działanie wody, najstarszą na świecie masę plastyczną zwaną laką.
![]() |
Pokrój. Przeważnie małe (do 10m wysokości) drzewa liściaste (np. s. octowiec) lub krzewy (np. s. garbarski, s. jadowity),
rzadziej pnącza (np. s. pnący). W przypadku drzew posiadają zwykle krótki, nisko rozgałęziony i oraz parasolowatą koronę.