ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2019-01-04
Licznik odwiedzin:
Roślina jadalna
Roślina (bardzo) światłolubna Roślina preferująca wilgotne gleby Roślina (bardzo) mrozoodporna
GATUNEK
Jabłoń dzika
(Malus sylvestris)
ang. Orchard Apple
inne nazwy: płonka
Podobne gatunki:
Gatunek rodzimy
Drzewo liściaste
zrzucające liście
na zimę
Pokrój bardzo szeroki
H: 6-8(10)m
Φ: 0.4-0.6(0.8)m
Długość życia:
70-100(150)lat
Tempo wzrostu:
małe
Biotop:
pojed. na skr. lasów, miedzach...
Kwiaty:
O-p., owadop.
V
Dekor.:
kwiaty!!, pokrój
- brak zdjęcia -
Cechy charakterystyczne:
(różnice w stosunku do j. domowej):
♦ Pędy cienkie, gałęzie często cierniste.
♦ Działki kielicha filcowato owłosione
tylko od wewnątrz.
♦ Liście nieowłosione.
Jabłka niewielkie, kuliste, żółtozielone, z cierpkim miąższem.
 

█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

To niewielkie, dziko rosnące drzewo liściaste o krótkim pniu i gęsto ugałęzionej koronie jest jednym z protoplastów większości uprawianych w Europie sadowniczych odmian jabłoni. Różni się od nich przede wszystkim zielonkawymi, małymi i twardymi, cierpkimi w smaku jabłkami. Obecnie jabłoń dzika występuje rzadko i rośnie w dużym rozproszeniu; najczęściej można ją spotkać na obrzeżach lasów oraz w zadrzewieniach śródpolnych.

  Systematyka 

Jedyny naturalnie występujący w Polsce gatunek jabłoni. Jest podstawowym gatunkiem wyjściowym dla większości uprawianych w Europie odmian jabłoni domowej.
█ Jabłoni dzikiej jako gatunku pierwotnie występującego nie należy mylić ze zdziczałymi formami jabłoni domowej.

  Występowanie

Zasięg. Prawie cała Europa (z wyjątkiem północnej) oraz zachodnie rejony Azji.
Biotop. Na stanowiskach naturalnych występuje bardzo rzadko, głównie na nizinach oraz w niższych partiach gór (do 900 m.n.p.m.). Rośnie zawsze w dużym rozproszeniu, nigdzie nie tworzy drzewostanów. Występuje zwykle na obrzeżach lasów liściastych, mieszanych i łęgowych, w zaroślach śródpolnych, na polach i miedzach, na nieużytkach, przy drogach itp.
Preferencje. Posiada średnie wymagania glebowe. Preferuje gleby zasobne, żyzne, głębokie i wilgotne, najlepiej o zasadowym odczynie. Jest drzewem światłolubnym, choć znoszącym lekkie zacienienie, odpornym na mróz i suszę, ale wrażliwym na wiosenne przymrozki.
Długość życia i tempo wzrostu. Drzewo krótkowieczne, wolno rosnące. W sprzyjających warunkach może osiągać wiek 100-150 lat, jednak z powodu szkodników rzadko przekracza 70 lat.
█ Jedna z najstarszych w Polsce jabłoni dzikich rośnie w Bytyniu w woj. wielkopolskim. Drzewo to liczy około 150 lat, jego wysokość wynosi aż 21m a obwód pnia jest równy 1.82m (φ 0.58m) (źródło: NAJSTARSZE DRZEWA W POLSCE C. Pacyniak 1992).

  Zastosowanie

Jabłoń dzika stanowi podkładkę do szczepienia przy uzyskiwaniu odmian szlachetnych jabłoni. Poza tym gatunek ten nie posiada większego znaczenia użytkowego. Jego owoce ze względu na niewielkie rozmiary i cierpki smak są rzadko wykorzystywane (czasami wytwarza się z nich dżem). Drewno jabłoni dzikiej bywa używane w stolarstwie i tokarstwie.

  Pokrój

Niewielkie drzewo liściaste o krótkim pniu i szerokiej, gęsto ugałęzionej koronie. Czasami występuje też w formie krzewu.

Rozmiary. Wysokość 6-8(10)m. Średnica pnia 0.4-0.6(0.8)m.
█ Najgrubsza w Polsce jabłoń dzika rośnie w pobliżu miejscowości Biedrusko, gm. Suchy Las, woj. wielkopolskie. Obwód jej pnia wynosi 3.25m (Φ 1.03m), a wysokość jest równa 9m. Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy.

Szczegóły pokroju. Pień krótki, często pochylony lub wykrzywiony, czasami też nieco skręcony, wytwarzający odrośla. Korona okrągława, nisko osadzona, szeroka, bardzo gęsto ugałęziona, często ciernista. Konary dość grube, powyginane. Gałęzie z grubymi, przeważnie ciernisto zakończonymi krótkopędami.



Stare jabłonie dzikie rosnące przy drogach
wyglądają bardzo malowniczo.

  Korzenie

System korzeniowy płytki, ale dobrze rozwinięty i stosunkowo rozległy, wytwarzający odrośla.

  Kora

Szara do szarobrunatnej, od wczesnego wieku łuskowato spękana.

  Pędy i pąki

Młode pędy cienkie (różnica w stosunku do jabłoni domowej!), początkowo oliwkowozielone lub czerwonawobrązowe, potem szarobrązowe, nagie i błyszczące. Krótkopędy często wyposażone w ciernie (różnica w stosunku do jabłoni domowej!). Pąki mieszane, jajowate, na końcu lekko zaostrzone, długości 0.5-1cm, czerwonobrunatne z ciemnym obrzeżeniem łusek, pokryte białym filcem, boczne przylegające do pędu.

  Liście

Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka eliptyczna lub owalno-jajowata z krótko zaostrzonym wierzchołkiem, długości 4-8(10)cm, na brzegu drobno, pojedynczo lub podwójnie piłkowana, z wierzchu matowozielona i nieco pomarszczona, od spodu jaśniejsza, szarozielona, nieznaczne owłosiona tylko w kątach nerwów i tylko w młodości, później łysiejąca (różnica w stosunku do mocniej i bardziej trwale owłosionych liści jabłoni domowej!), posiadająca wyraźnie wytłoczoną nerwację złożoną z 4 par nerwów bocznych. Ustawienie: skrętoległe na 1.5-4cm ogonkach. Okres występowania: (IV/V)V-X. Liście rozwijają się stosunkowo późno, zwykle dopiero na przełomie kwietnia i maja (wraz z kwiatami). Jesienią przebarwiają się niezbyt efektownie, najpierw na kolor żółtawy, następnie na brązowo.

  Kwiaty

Obupłciowe, owadopylne, tworzone w dużych ilościach, zebrane na krótkopędach po kilka sztuk we wzniesione baldachgrona. Pojedyncze kwiaty dość duże - o średnicy 2-3cm, osadzone na krótkich szypułkach, posiadają podwójny, 5-krotny, wolnopłatkowy okwiat. Płatki korony wewnątrz białe, z zewnątrz czerwonawe. Działki kielicha zielone, filcowato owłosione tylko wewnątrz (różnica w stosunku do j. domowej!). Pręciki ustawione w kilku 5-10 członowych okółkach, z żółtymi pylnikami. Słupek wielokrotny, dolny, owocolistki zrośnięte u podstawy (zalążnia dolna). Okres kwitnienia: V (równocześnie z rozwojem liści lub niedługo po nich). Jabłoń jest stosunkowo późno kwitnącym drzewem owocowym. Jej kwiaty rozwijają się na początku maja, a więc po zakwitnięciu większości śliw, czereśni i gruszy.

  Owoce i nasiona

Tzw. jabłka - w przybliżeniu kuliste twory zbudowane ze skórzastej, półprzezroczystej komory zawierającej nasiona oraz otoczającego ją grubego i soczystego miąższu okrytego cienką skórką. Komora nasienna jest podzielona na 5 gwiaździsto ułożonych części, z których każda zawiera 1-2 (rzadko 3) jasnobrązowe nasiona o kształtcie i rozmiarach przypominających kroplę wody. Jabłka prawie kuliste, małe - o średnicy zaledwie 2-4cm, żółtozielone i czasem lekko zarumienione, osadzone na krótkich ogonkach. Są jadalne, ale posiadają cierpki, kwaśny smak. Okres dojrzewania owoców: IX-X.

  Drewno

Czerwonobrązowe, twardzielowe, bardzo twarde i ciężkie, posiada ładne słoje i przyjemny, słodkawy zapach. Czasami jest używane w stolarstwie i tokarstwie.


  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...