█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Kiedy w 1944 roku chiński leśnik Zhan Wang po raz pierwszy patrzył na rosnącą w dolinie Shui-hsa-pa¹ metasekwoję chińską, z pewnością nie wyobrażał sobie jak niezwykłą roślinę ma przed sobą. Drzewo to, opisane zaledwie 3 lata wcześniej przez Shigeru Miki na podstawie trzeciorzędowych skamieniałości, było do tej pory uważane za wymarłe od około 20 milionów lat! Był to zatem jeden z tych nielicznych przypadków, w których żyjące osobniki danego gatunku odkryto później niż ich kopalne szczątki. Drzewo zostało szczegółowo opisane w 1948 r., a już rok później jego nasiona trafiły do Polski. Wysiano je w ogrodach botanicznych w Krakowie, Warszawie i Kórniku. Siewki, które wykiełkowały z tych nasion są dziś pięknymi drzewami i można je podziwiać w wymienionych ogrodach. Co ciekawe, wspomniana podróż nasion do Polski w 1949 r. stanowiła swojego rodzaju symboliczny powrót po latach. Jak się bowiem okazuje, metasekwoje... już kiedyś rosły w Polsce. No, może nie dokładnie w Polsce, a na terenie dzisiejszej Polski, bo 60 milionów lat temu nasz kraj jeszcze nie istniał :)

Po tej małej dawce (pre)historii przejdźmy do omównienia podstawowych cech morfologicznych metasekwoi chińskiej. Jest to dość wysokie drzewo iglaste o prostym, często znacznie rozszerzonym u podstawy pniu i regularnie stożkowatej koronie. Najlepszą cechą rozpoznawczą metasekwoi są grzebieniasto ułożone, płaskie i miękkie, jasnozielone szpilki, które podobnie jak u modrzewi opadają na zimę, ale inaczej niż u nich robią to wraz z całymi krótkopędami. Nietypowe są również szyszki metasekwoi - zwisające i małe przypominają nieco krople wody. Na pniu poniżej nasady konarów występują często charakterystyczne wgłębienia.
__________________________________
1) Dolina znajdująca się w prowincji Sichuan w Chinach Centralnych.

Jedyny żyjący obecnie gatunek rodzaju metasekwoja. Jest gatunkiem reliktowym, uważanym za żywą skamielinę. Pozostałe metasekwoje, które swój szczyt rozwoju przeżywały w erze mezozoicznej, są znane jedynie z wykopalisk. Wyginęły one w trzeciorzędzie.
█ Pierwsze żyjące osobniki metasekwoi chińskiej odnaleziono w 1944 r. w Chinach (stąd nazwa), zaledwie 3 lata po odkryciu kopalnych szczątków tego gatunku. Odkrycia dokonał przypadkowo chiński leśnik Zhan Wang. W 1947 r. sprowadzono do Europy nasiona metasekwoi i od tego czasu drzewa te można podziwiać także w Polsce (jeden z najstarszych okazów rośnie w krakowskim Ogrodzie Botanicznym). Okazało się, że metasekwoję można łatwo rozmnażać wegetatywnie przez sadzonki. I właśnie ten sposób rozmnażania jest głównie stosowany (tym bardziej, że wyhodowane z nasion pod koniec lat 40. osobniki dopiero kilka lat temu po raz pierwszy zakwitły).

  Występowanie / Zastosowanie

Zasięg. Stanowiska naturalne tylko na kilku małych, izolowanych obszarach w płd.-wsch. Chinach. Poza tym drzewo sztucznie sadzone jako ozdobne w wielu rejonach świata (w tym także w Europie i w Polsce). Biotop. Nieliczne stanowiska naturalne metasekwoi chińskiej występują na osłoniętych górami terenach wyżynnych pomiędzy 700 - 1350 m.n.p.m. Są to miejsca o dużych opadach, wilgotne lub nawet okresowo zalewane, najczęściej w pobliżu rzek i zbiorników wodnych, na brzegach pól ryżowych itp. Preferencje. Drzewo o przeciętnych wymaganiach, preferujące gleby żyzne i świeże, ale przede wszystkim zdecydowanie wilgotne (do podmokłych). Ze względu na dużą higrolubność bywa czasami nazywana modrzewiem wodnym lub jodłą wodną. Poza tym jest drzewem światłolubnym; znosi jeszcze półcień, ale na stanowiskach zacienionych może tracić igły lub nawet całe dolne pędy. Gatunek odporny na mróz (patrz też informacje dodatkowe) i zanieczyszczenie powietrza. Dobrze znosi cięcie. Długość życia i tempo wzrostu. Drzewo bardzo długowieczne i bardzo szybko rosnące. Prawdopodobnie dożywa 2000 lat, choć najstarsze egzemplarze, jakie udało mi się znaleźć w sieci mają "zaledwie" około 600 lat. Zastosowanie Drzewo typowo ozdobne, sadzone głównie w parkach i ogrodach.

  Pokrój / Korzenie / Kora

Dość wysokie drzewo iglaste o typowej, regularnie stożkowatej koronie. Rozmiary. Wysokość 30-35m (w ojczyźnie do 50m; w Polsce jak na razie, z powodu młodego wieku - poniżej 70 lat - tylko okazy do 25m). Średnica pnia 0.75-1.5(2.5)m. █ Jak podaje strona Tall Trees, najwyższa w Europie metasekwoja chińska rośnie obecnie w Arnhem w Holandii i mierzy 32.8m (LG, 2011, laser). Także w Holandii, tym razem jednak w Oldenzaal, można wg strony Monumental Trees podziwiać najgrubsze drzewo tego gatunku w Europie, mierzące w obwodzie 5.12m (Φ 1.63m) (LG, 2010). Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy. Szczegóły pokroju. Pień dość gruby, u nasady często znacznie rozszerzony, prosty, widoczny do samego wiechchołka, pojedynczy, u nasady konarów posiadający zwykle charakterystyczne wklęśnięcia. Korona stożkowata, stosunkowo szeroka, bardzo regularna dochodząca zwykle prawie do samej ziemi. Konary średnio grube, rozmieszczone okółkowo, na dole prostopadłe do pnia, wyżej ukośnie wzniesione. Korzenie. Drzewo wytwarzające płytki i bardzo rozległy system korzeniowy. Korzenie (zwłaszcza szkieletowe) bardzo kruche, główne korzenie biegną tuż pod powierzchnią ziemi. Kora w młodości jaskrawo rudopomarańczowa, gładka i błyszcząca, wcześnie zaczyna się siatkowato łuszczyć bardzo cienkimi, zwijającymi się i odpadającymi pionowymi pasemkami. U dorosłych drzew stosunkowo jasna, szarobrązowa do czerwonobrązowej, miękka i łuszcząca się pionowo wąskimi, włóknistymi pasmami tworzącymi czasem siatkowaty wzór.

Metasekwoja chińska jest dość wysokim drzewem iglastym o regularnym, szerokostożkowatym pokroju. Obok modrzewi i cypryśników, należy ona do niewielkiej grupy drzew iglastych zrzucających igły na zimę.

	↑ Poniżej nasady konarów na pniu metasekwoi występują często charakterystyczne wklęśnięcia.
Pień metaskwoi chińskiej może osiągać duże rozmiary. U starych drzew jest on zwykle pofałdowany i pokryty licznymi wgłębieniami. Na zdjęciu drzewo w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie, o obwodzie pnia 4.58m i wysokości 30.5m (PG, 2022, laser).

  Pędy i pąki / Liście

Pędy dwojakiego rodzaju. Długopędy trwałe, drewniejące, młode bardzo cienkie i delikatne, początkowo zielonawe, potem czerwonawobrązowe, przekształcają się w gałązki. Krótkopędy niedrewniejące (zielne), sezonowe - na zimę odpadają w całości wraz ze szpilkami, długości 5-15cm, zielone. Pąki ustawione naprzeciwlegle, podłużnie jajowate, wczesną wiosną maleńkie (do 2mm), potem długości do 4mm, rudobrązowe, ze szpiczastymi, luźno odstającymi łuskami, boczne podobnej wielkości jak wierzchołkowe, prostopadle odstające od pędu.

Liście szpilkowate. Igły płaskie i bardzo miękkie, nie kłujące (na wierzchołku lekko zaokrąglone), o rozmiarach 1-3.5cm x 2mm, posiadają intensywną, soczyście jasnozieloną barwę. Ustawienie: zarówno ustawienie igieł na krótkopędach, jak i krótkopędów na gałązkach naprzeciwległe, grzebieniaste. Igły wyrastające bezpośrednio na długopędach są ustawione skrętolegle. Okres występowania: (IV)IV/V-X/XI. Igły rozwijają się w drugiej połowie kwietnia (nieco później niż u modrzewia). Jesienne przebarwienie zależne od czynników atmosferycznych; najczęściej na kolor żółty do rdzawobrązowego, ale mogą też występować inne barwy (np. łososiowy lub karminowoczerwony). Na zimę igły opadają wraz z krótkopędami.

Miękkie i płaskie igły metasekwoi chińskiej są rozmieszczone grzebieniasto na zielnych (nie drewniejścych) krótkopędach. Metasekwoja wraz z modrzewiami i cypryśnikami należy do niewielkiej grupy drzew iglastych zrzucających igły na zimę. Przed opadnięciem igły przebarwiają się przeważnie na rdzawobrązowy kolor.

  Kwiaty

Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne. Kwiaty męskie zebrane licznie w zwisające, groniaste, kłosowate lub wiechowate kwiatostany długości do 10cm. Pojedyncze kwiaty małe, kuliste. Kwiaty żeńskie zebrane w szczytowe, małe, zielone szyszeczki stojące na krótkich trzoneczkach. Okres kwitnienia: V.

  Owoce i nasiona

Drzewo nie tworzące owoców (roślina nagonasienna). Szyszki owalne do kulistych, małe, długości zaledwie 1.5-2.5cm, najpierw zielone i stojące, po dojrzeniu brązowe, zwisające na długich (ok. 2cm), cienkich trzoneczkach. Składają się z 20-30 naprzeciwległych, bardzo szerokich, tarczkowatych, po dojrzeniu znacznie rozchylonych łusek. Nasiona długości 2-4(6)mm, spłaszczone i oskrzydlone, ułożone na łuskach nasiennych po 6-9 sztuk. Okres dojrzewania nasion: X-XII. Szyszki dojrzewają w pierwszym roku i opadają w całości.
█ W Polsce kwitną tylko nieliczne drzewa, a zawiązywane przez nie nasiona mają małą zdolność kiełkowania lub nawet są płonne.

Małe szyszki metasekwoi chińskiej są kuliste lub lekko owalne w kształcie. Początkowo zielone, po dojrzeniu stają się one brązowe, a ich łuski nasienne rozchylają się uwalniając nasiona.

  Drewno

Metasekwoja chińska wraz z sekwojami i mamutowcami należy do grupy drzew posiadających bardzo podobne drewno. Jest ono określane wspólnym mianem redwood, co po angielsku oznacza czerwone drewno i odnosi się do koloru twardzieli. Kolor ten przy kontakcie ze światłem zwykle już po kilku godzinach wyraźnie ciemnieje. Biel drewna jest stosunkowo cienki i ma jasnożółte zabarwienie. Redwood to miękkie drewno. Jego twardziel charakteryzuje się jednak niebywałą wręcz trwałością i odpornością na gnicie (także na szkodniki). Zdarza się, że powalone sekwoje lub mamutowce zanim się rozłożą, leżą nawet ponad tysiąc lat, a po kilkuset latach nie są nawet tknięte przez próchnicę! W związku z tym, że drewno typu redwood prawie w ogóle nie gnije, jest często wykorzystywane w budownictwie wodnym.

  Inne informacje

█ Metasekwoja jest drzewem, które wyraźnie z czasem nabiera mrozoodporności. Aby posadzone drzewka nie przemarzły w naszym klimacie, konieczne jest ich owijanie na zimę przez pierwsze 2-3 lat. Zdejmować osłonę można dopiero wtedy, kiedy znika ryzyko wystąpienia dużych przymrozków. Od 4. roku życia osłona nie jest już konieczna.

  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2024 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)