modyfikacja:
2019-01-04
ROŚLINY / NACZYNIOWE / NASIENNE / NAGONASIENNE / IGLASTE / CYPRYSOWCE /
CYPRYSOWATE / Cyprysik / groszkowy - Lawsona - nutkajski - ...
(Japonia)
o igłach łuskowatych
zimozielone
H: (20)30-40(50)m
Φ: 0.75-1(1.25)m
do 400 lat
małe
lasy, brzegi rzek
1-p., wiatrop.
IV-VIII
igły!!, zapach
|
♦ Często przewisający wierzchołek, gałązki płasko rozpostarte. |
|
♦ Łuski ostrokończyste, odstające od pędu, na spodzie z białym wzorem w kształcie kokardy. |
|
♦ Szyszki kuliste, wielkości ziarnka grochu, z niewielkim wyrostkiem na środku tarczkowatych łusek. |
| ♦ Szyszeczki cyprysika groszkowego są najmniejsze spośród wszystkich drzew. |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Średniej wielkości, wolno rosnące, zimozielone drzewo iglaste o stożkowatym pokroju (często z przewisającym wierzchołkiem) oraz łuskowatych igłach. Jak większość cyprysików, charakteryzuje się płasko rozpostartymi gałązkami i ostrokończystymi, odstającymi od pędu łuskami, które w tym przypadku posiadają dodatkowo na spodniej stronie biały wzór w kształcie kokardy. Co ważne, łuski zachowują swój piękny odcień głębokiej zieleni także zimą (czego nie można powiedzieć o szarzejących żywotnikach). Kuliste szyszeczki zarówno kształtem jak i rozmiarami, a początkowo także i kolorem przypominają ziarnka grochu (stąd nazwa gatunku).
Cyprysik groszkowy pochochodzi z Japonii. Do Europy drzewo zostało sprowadzone w 1861 roku i od razu zyskało tu dużą popularność. W Polsce rozmaite odmiany ozdobne cyprysika groszkowego (np. niebieskoigłowa odmiana Boulevard) należą do popularnych iglaków, choć ze względu na wyższe wymagania są one uprawiane rzadziej niż żywotniki. W Japonii cyprysik groszkowy jest jednym z drzew iglastych o największym znaczeniu przemysłowym.
| Systematyka |
Jeden z najczęściej uprawianych w Polsce gatunków cyprysika. Posiada liczne odmiany ozdobne - jedną z najbardziej znanych jest niskopokrojowa, niebieskoigłowa odmiana Boulevard. Istnieją także odmiany o żółtych łuskach, o igłach w kształcie typowych szpilek (np. Plumosa) oraz wiele innych.
Występowanie / Zastosowanie
 |
Zasięg. Cyprysik groszkowy pochodzi z japońskiej wyspy Honsiu, gdzie na stanowiskach naturalnych rośnie wraz z cyprysikiem tępołuskowym. Poza tym jest często uprawiany i czasami dziczejący w wielu innych częściach świata. Biotop. Ciepłe i wilgotne lasy piętra pogórza (600-1500 m.n.p.m.), najczęściej w dolinach rzek i w sąsiedztwie zbiorników wodnych. Preferencje. Gleby świeże, próchnicze i wilgotne, lekko kwaśne (nie wapienne). Gatunek światłolubny, preferujący ciepły i wilgotny, najlepiej morski klimat z dużą ilością opadów i wysoką wilgotnością powietrza. Jak większość cyprysików, jest dość wrażliwy na suszę i mrozy, dlatego we wschodniej części Polski może czasami przemarzać. Generalnie jednak całkiem dobrze radzi sobie w polskich warunkach. W porównaniu do innych cyprysików wykazuje stosunkowo dużą odporność na zanieczyszczenia powietrza. Długość życia i tempo wzrostu. Drzewo długowieczne, wolno rosnące. Osiąga wiek około 400 lat. Zastosowanie. Najczęściej uprawiany w Europie gatunek cyprysika, nieco jednak rzadszy niż żywotnik zachodni, od którego ma większe wymagania siedliskowe i jest mniej odporny na zanieczyszczenia środowiska. Doskonale nadaje się do budowy zimozielonych żywopłotów, choć jest dość rzadko stosowany w tym charakterze. W Japonii jest jednym z najważniejszych przemysłowo drzew iglastych; jego cenne drewno jest używane do produkcji mebli, budowy świątyń, pałaców itp.
Pokrój
|
Pokrój. Średniej wielkości (w ojczyźnie dość duże) drzewo iglaste o stożkowatym pokroju i często przewisającym wierzchołku
(różnica w stosunku do żywotników, których wierzchołki prawie zawsze są wyprostowane).
Rozmiary. Wysokość 30-40(50)m (w Europie do 20m). Średnica pnia 0.75-1(1.25)m.
█
Jak podaje strona Monumental Trees, najwyższy i zarazem najgrubszy cyprysik groszkowy w Europie
rośnie w Holandii i mierzy 24.20m wysokości i 2.38m obwodu pnia (φ 0.76m). Minimalnie mniejszy okaz -
o wysokości 21m i obwodzie pnia 2.36m (φ 0.75m) - można podziwiać w Belgii.
Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy.
Szczegóły pokroju.
Pień prosty, średniej grubości, często wielokrotny.
Korona stożkowata, nisko osadzona, stosunkowo luźna i miejscami prześwitująca, zwykle z przewisającym wierzchołkiem.
| Cyprysik groszkowy to średniej wielkości drzewo iglaste: | |||
|
↑ Charakterystyczną cechą pokroju cyprysika groszkowego jest często przewisający wierzchołek. |
|
|
Korzenie
|
System korzeniowy płytki i rozległy.
Kora / Pędy i pąki
|
Kora czerwonobrunatna, u starszych drzew łuszcząca się długimi, włóknistymi pasmami. Młode pędy cienkie, najpierw zielone, potem brązowawe, zawsze ukryte pod łuskami. Gałązki silnie spłaszczone, wachlarzowato rozpostarte w jednej płaszczyźnie (przeważnie poziomej). Pąki bardzo drobne, szczelnie ukryte pod łuskami i zupełnie niewidoczne na zewnątrz.
|
|
|
|
|
Czerwonobrązowa kora cyprysika groszkowego łuszczy się podłużnymi pasmami. |
Gałązki cyprysika groszkowego są zwykle rozpostarte w płaszczyźnie poziomej. |
||
Liście
|
Łuskowate (rzadziej i tylko jako młodociane mogą być igiełkowate).
Łuski szpiczaste, na końcu często lekko haczykowato zakrzywione, wyraźnie odstające od pędu (przez co sprawiają
wrażenie "nastroszonych"), długości 2-4mm, z wierzchu błyszczącozielone do ciemnozielonych, od spodu jaśniejsze, z białym,
woskowatym wzorem przypominającym kokardę. Po roztarciu przyjemnie pachną.
Ustawienie:
nakrzyżległe.
Okres występowania:
cały rok (roślina zimozielona).
█
Ostrokończystość i odstawanie łusek oraz biały, woskowaty wzór na ich spodniej stronie stanowią jedną z cech odróżniających
cyprysiki od bardzo podobnych do nich żywotników (wyjątkami są tu cyprysiki Lawsona, tępołuskowy i nutkajski).
|
→ Ostrokończyste, odstające łuski cyprysika groszkowego z góry są jednolicie zielone, od spodu zaś posiadają biały wzór w kształcie kokardki. |
|
|
Owoce i nasiona
Drzewo nie tworzące owoców (roślina nagonasienna).
Szyszeczki kuliste, bardzo małe: o średnicy 4-8mm, złożone z 6-10 zdrewniałych, tarczkowatych, pomarszczonych,
ustawionych naprzeciwlegle łusek, początkowo zielone z białymi plamkami, po dojrzeniu jasnobrązowe.
Łuski posiadają na grzbiecie niewielki wyrostek. Na każdej łusce znajdują się 2-4 błoniasto oskrzydlone nasiona.
Okres dojrzewania nasion:
X. Szyszki dojrzewają w pierwszym roku (czyli tym samym, w którym powstały).
Kuliste szyszeczki cyprysika groszkowego mają rozmiary ziarna grochu i tym samym należą do najmniejszych spośród wszystkich drzew. |
Drewno
|
Stosunkowo jasne, posiada wąskie i wyraźne słoje, jest bardzo trwałe i wyjątkowo odporne na gnicie, charakteryzuje się dobrymi właściwościami mechanicznymi, zawiera duże ilości olejków eterycznych nadających mu przyjemny, cytrynowy zapach (który jednak w większych stężeniach jest szkodliwy dla zdrowia). Drewno cyprysika groszkowego posiada bardzo duże znaczenie przemysłowe w Japonii, gdzie znajduje zastosowanie do budowy świątyń i pałaców, budowli wodnych oraz do produkcji wysokogatunkowych mebli i oklein.
Galeria zdjęć
|
