ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2019-01-04
Licznik odwiedzin:
Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków preferujących wilgotne gleby
RODZAJ
Buk
(Fagus)
ang. Beech
Zawiera:
ok. 10 gatunków
w tym rodzimych w Polsce:
1
Gatunki:
Buk zwyczajny
Buk
zwyczajny

Fagus
sylvatica



Buk
wschodni

Fagus orientalis



...
Ciekawostki:
♦ Buki tworzą tzw. lasy klimaksowe, czyli czyste drzewostany będące końcową formą ewolucji
(więcej - patrz opis).
 
Grzyby:
m.in. borowik usiatkowany,
muchomor sromotnikowy
 

█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Rodzaj obejmujący wyłącznie drzewa liściaste (brak tu krzewów), w większości duże i okazałe. Stanowią one bardzo istotny składnik lasów strefy umiarkowanej półkuli północnej. Buki są blisko spokrewnione z dębami i, podobnie jak one, traktowane jako jedne z najszlachetniejszych drzew. Wynika to z dużych rozmiarów i monumentalnego pokroju buków, wysokiej jakości ich drewna oraz przypisywanej im długowieczności (w rzeczywistości buki żyją nieco krócej niż to się powszechnie uważa).
█ Buki mają pewną przewagę nad innymi gatunkami drzew w naszej strefie klimatycznej. Polega ona na tym, że drzewa te tworzą tzw. lasy klimaksowe, czyli czyste drzewostany będące końcową formą ewolucji. Istnieją teorie przewidujące, że bez ingerencji człowieka, po pewnym czasie wszystkie lasy w strefie umiarkowanej stałyby się buczynami. Około 5000 lat temu skończyła się era ciepłolubnych lasów dębowych i nastała chłodniejsza i wilgotniejsza era bukowa, która trwa do dziś.

  Systematyka 

Rodzaj buk obejmuje około 10 gatunków, z których w Polsce w postaci naturalnej występuje tylko jeden - buk zwyczajny (F. sylvatica). Na południowym wschodzie Europy rośnie buk wschodni (F. orientalis) posiadający bardziej wydłużone liście. Ojczyzną buka wielkolistnego (F. grandifolia) jest natomiast Ameryka Północna.

  Gatunki szczegółowo opisane w serwisie 

Buk zwyczajny Ze względu na duże rozmiary i potężną sylwetkę a także bardzo cenne drewno buk cieszy się szacunkiem niewiele mniejszym niż blisko z nim spokrewniony dąb. Najbardziej charakterystyczną cechą, pozwalającą bez trudu rozpoznać to drzewo o każdej porze roku, jest jego jasnopopielata, cienka i zawsze gładka kora. A jeśli już mowa o kolorystyce w poszczególnych porach roku, to tu buk nie ma sobie równych jesienią, kiedy to przybiera całą gamę niezwykle intensywnych barw - od żółtej, poprzez jaskrawopomarańczową aż w końcu do głębokiego, nasyconego brązu. Widok tak ubarwionych karpackich buczyn robi naprawdę wielkie wrażenie.

Buki rosnące w karpackich lasach mogą osiągać nawet 50m wysokości i tym samym należą do najwyższych drzew liściastych w Europie! Przykładem jest tu opisane niżej, 48.6m drzewo rosnące w lesie niedaleko Tarnowa, będące najwyższym znanym autorowi drzewem liściastym w Polsce. Ustępuje ono jednak ponad 2m europejskiemu rekordziście gatunku, zlokalizowanemu na terenie Francji i, nieco mniej, kilku osobnikom z Niemiec.

Buk pospolity jest jednym z najważniejszych leśnych drzew liściastych w Europie. Także w Polsce, gdzie jego udział w leśnych drzewostanach wynosi ok. 5%, jest często spotykany, przy czym charakterystyczne dla tego "dwuzasięgowego" u nas gatunku jest to, że w dużej części kraju (zwł. środkowej i północno-wschodniej) naturalnie w ogóle nie występuje.
Więcej informacji...

  Występowanie

Zasięg. Buki, podobnie zresztą jak blisko z nimi spokrewnione dęby, występują głównie w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Biotop. Lasy liściaste i mieszane. Tworzą także czyste drzewostany - tzw. buczyny. Preferencje. Drzewa o stosunkowo dużych wymaganiach siedliskowych. Preferują umiarkowany i wilgotny klimat o łagodnych zimach. Długość życia i tempo wzrostu. Jedne z bardziej długowiecznych drzew liściastych w Europie, wolno rosnące.

  Zastosowanie

Niezwykle ważne drzewa leśne. Używane m.in. do zalesiania terenów oraz dostarczające cennego drewna. Liczne odmiany ozdobne są sadzone w celach dekoracyjnych.

  Cechy morfologiczne

Pokrój zależny od gatunku, zwykle jednak są to duże, potężnie zbudowane drzewa liściaste o grubym pniu i mocnych konarach. W Europie do najbardziej okazałych drzew należy buk pospolity, jednak jeszcze większy jest osiągający 40(45)m wysokości i 2.5(3)m średnicy pnia buk wschodni. System korzeniowy przeważnie głęboki i bardzo rozległy. Kora gładka (nawet u starych drzew). Pąki wąskie i smukłe, na wierzchołku zaostrzone, z licznymi brązowymi łuskami. Liście blaszkowate, pojedyncze. Blaszka eliptyczna do odwrotnie jajowatej, faliście karbowana, ząbkowana lub całobrzega, na brzegu orzęsiona delikatnymi, białymi włoskami. Ustawienie: naprzemianległe na ogonkach. Okres występowania: liście opadają na zimę. Kwiaty rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie, wiatropylne, umieszczone w kątach liści na tegorocznych przyrostach. Kwiaty męskie w wielokwiatowych, puszystych główkach luźno zwisających na długich, wiotkich szypułkach. Kwiaty żeńskie zebrane po 2-3(4) w filcowatych główkach (wierzchotkach) stojących na krótkich, sztywnych osiach. Słupek 3-szyjkowy. Okres kwitnienia: wraz z rozwojem liści. Owoce i nasiona. Tzw. bukiew, bukwa - niewielkie, trójgraniaste orzeszki zamknięte po 1 lub 2 w zdrewniałej okrywie pokrytej kolczastymi lub listkowatymi wyrostkami, otwierającej się po dojrzeniu 4-ma klapami. Jadalne. Okres dojrzewania owoców: lato lub jesień. Drewno białożółtawe, często o różowawym odcieniu, twarde i ciężkie, trwałe, wytrzymałe na działanie wody. Jest stosowane w budownictwie (deski, schody, parkiety, panele podłogowe), meblarstwie (deski, sklejki), do produkcji węgla drzewnego, smoły drzewnej i paku.


Jedną z najbardziej charakterystycznych cech buków
jest ich zawsze gładka, jasna kora. Na zdjęciu
kora buka amerykańskiego.