♦ Małe drzewko liściaste o bardzo oryginalnym, egzotycznym pokroju: z krótkim pniem, bardzo szeroką, parasolowatą koroną oraz widlastymi konarami (często ciekawie powyginanymi). |
♦ Bardzo grube, rudobrązowe pędy pokryte gęstą szczeciną, z sercowatymi bliznami liściowymi, wydzielają mleczny sok. |
♦ Niezwykle intensywne wytwarzanie odrośli korzeniowych. |
♦ Liście duże, pierzasto złożone z 11-27 listków, bardzo efektownie przebarwiające się jesienią na jaskrawe kolory: głównie pomarańczowy i czerwony. |
♦ Szyszkowate, żółtawe kwiatostany stojące na końcach gałęzi. |
♦ Intensywnie (rudo)czerwone, szyszkowate owocostany stojące na końcach pędów. Utrzymują się wyprostowane na drzewie przez cały rok (tylko żeńskie osobniki!). |
♦ Nazwa członu gatunkowego "octowiec" pochodzi od bardzo kwaśnych owoców. |
♦ Sumak octowiec jest jednym z najkrócej żyjących drzew - rzadko dożywa on 25 lat! |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Przyglądając się obejściom domów i przydomowym ogródkom, można czasami odnieść wrażenie, że pewne małe, bardzo nietypowe, a zarazem niezwykle sympatycznie wyglądające drzewko liściaste występuje niemal w każdym z nich. To drzewko to sprowadzony z Ameryki Północnej sumak octowiec - gatunek należący obecnie do najpopularniejszych roślin ozdobnych w Polsce. Co powoduje tak wielką popularność sumaka? Wydaje się, że w dużej mierze jest to jego mała i niezwykle oryginalna sylwetka. Sprawia ona, że gatunku tego nie sposób pomylić z żadnym innym drzewem. Krótki pień sumaka octowca przeważnie tuż nad ziemią dzieli się na rzadko rozstawione, widlasto rozgałęzione konary przypominające poroże. Wraz z gałęziami tworzą one parasolowatą koronę, której szerokość niejednokrotnie przekracza wysokość całego drzewa. Wszystko to nadaje sumakowi jedyny w swoim rodzaju, egzotyczny wygląd. Walor dekoracyjny posiadają również duże, pierzasto-złożone liście sumaka octowca. Latem są one błyszcząco ciemnozielone, jesienią zaś niezwykle efektownie się przebarwiają, przybierając całą gamę bardzo jaskrawych kolorów - od żółtego, poprzez pomarańczowy aż do ognistoczerwonego. Kolejną dobrą cechę rozpoznawczą, a zarazem dużą ozdobę, stanowią kwiatostany i owocostany sumaka. Mają one postać dużych stożków (kwiatostany męskie) lub gęstych, zbitych kolb (kwiatostany żeńskie i owocostany), stojących na wierzchołkach pędów. Kwiatostany są żółtozielone, owocostany natomiast początkowo przybierają kolor czerwonobordowy, potem stają się rodo(brunatno)czerwone i gęsto owłosione. Znaczenie dekoracyjne posiadają zwłaszcza utrzymujące się na gałęziach przez cały rok owocostany. Do wad sumaka octowca z użytkowego punktu widzenia należy zaliczyć bardzo intensywne wytwarzanie odrośli korzeniowych oraz wyjątkowo krótki czas życia tego drzewa (zaledwie ok. 25 lat!).
Systematyka |
Najczęściej uprawiany w Polsce gatunek sumaka.
Posiada liczne odmiany ozdobne, z których u nas spotyka się dwie: 'Laciniata' i 'Dissecta' -
odmiany o niemal siecznych, strzępiastych liściach i jeszcze szerszej koronie niż u formy podstawowej, rosnące wolniej niż ona.
Zasięg. Wschodnia część Ameryki Północnej. Roślina dziczejąca poza terenami naturalnego występowania. Biotop. Widne lasy, skaliste zbocza, nieużytki. Występuje na bardzo suchych, kamienistych glebach. Preferencje. Gatunek pionierski (niemal ruderalny) o minimalnych wymaganiach, dobrze radzący sobie praktycznie na każdego rodzaju glebie, preferujący stanowiska suche i w pełni nasłonecznione, bardzo odporny na suszę, mróz, zanieczyszczenia powietrza, choroby i szkodniki. Długość życia i tempo wzrostu. Jedno z najkrócej żyjących drzew, osiągające wiek zaledwie 20-25(30) lat. Rośnie dość szybko (początkowo bardzo szybko).
Małe drzewko liściaste o egzotycznym wyglądzie, rzadziej wielopniowy krzew. Rozmiary. Wysokość 4-6(10)m. Średnica pnia 0.20-0.25(0.30)m. Szczegóły pokroju. Pień krótki, nisko rozgałęziony, przeważnie krzywy. Korona bardzo szeroka (nierzadko jej szerokość znacznie przekracza wysokość całego drzewa!), najczęściej o parasolowatym kształcie, luźna i prześwitująca. Konary rzadko rozstawione, charakterystycznie widlasto rozgałęzione (ich kształt bywa czasami określany mianem "rogów jelenia"), często fantastycznie powyginane. Gałązki krótkie, grube i sztywne, widlasto rozgałęzione, łukowato wzniesione.
Sumak octowiec jest niskim drzewem o krótkim, krzywym pniu i bardzo szerokiej, parasolowatej koronie. |
Więcej... |
Grube i sztywne gałązki sumaka co krótki odcinek widlasto się rozgałęziają, dzięki czemu drzewko przyjmuje często niezwykle fantazyjny pokrój. |
Korzenie
System korzeniowy bardzo rozległy, jednak płytki i złożony ze słabych i kruchych korzeni, wyjątkowo podatny na wykroty
(szczególnie narażone na wywrócenie przez wiatr są starsze osobniki, posiadające bardzo szeroką koronę).
Drzewo słynie z niezwykle intensywnego wytwarzania odrośli korzeniowych; nie koszone tworzą one często na dużej powierzchni
(nawet daleko poza rzutem korony!) malownicze kępy.
Odrośla tworzą się najczęściej w wyniku mechanicznego uszkodzenia biegnących bardzo płytko pod powierzchnią ziemi korzeni.
Chcąc zatem uniknąć problemów związanych z likwidacją odrośli, należy sadzić drzewo w miejscach, w których nie wykonuje się żadnych
zabiegów mechanicznych. Kiedy jednak problem już wystąpi, należy koniecznie wykopywać jak największe kawałki korzeni matecznych -
wyrywanie odrośli nie tylko, że nic nie da, ale spowoduje jeszcze silniejsze tworzenie nowych.
|
Kora. Szara do brunatnoszarej, lekko błyszczaca, zawsze cienka i gładka (nie licząc drobnych chropowatości), tylko u starych drzew czasami delikatnie łuszcząca się cienkimi, poziomymi pasemkami. Zawiera sok mleczny i garbniki. Młode pędy okrągłe w przekroju, bardzo grube, rudobrązowe do brunatnych, gęsto, szczeciniasto owłosione, złamane lub przecięte wydzielają gęsty, aromatyczny sok mleczny, który początkowo jest żółtawobiały, a po pewnym czasie twardnieje i staje się czarny. Pąki ukryte w nasadach liści, drobne, nie okryte łuskami, żółtobrązowe, bardzo gęsto filcowato owłosione.
← Gładka kora sumaka octowca lekko łuszczy się tylko u starych drzew. ↓ Pędy sumaka są grube i pokryte gęstą szczeciną. Drobne, filcowato owłosione pąki są ukryte w nasadach liści i otoczone dużymi, sercowatymi bliznami liściowymi. → Duży, gąbczasty rdzeń pędów ma pomarańczowobrązowy kolor. |
LiścieBlaszkowate, nieparzystopierzaste, złożone z 11-27(31) listków. Wyróżniają się dużymi rozmiarami - długość całego liścia wynosi 30-40(50)cm. Listki owalno-lancetowate, długo zaostrzone, długości 5-10(12)cm, na brzegu równomiernie piłkowane, błyszcząco ciemnozielone, boczne siedzące, szczytowy na krótkim ogonku, od góry nagie, z dołu przynajmniej wzdłuż głównego nerwu lekko owłosione. Oś liścia krótko owłosiona, często łukowato wygięta ku górze. Ustawienie: skrętoległe na owłosionych ogonkach. Okres występowania: V-X. Liście rozwijają się stosunkowo późno, zwykle dopiero na początku maja (rzadko z końcem kwietnia). Na początku października przebarwiają się niezwykle efektownie na bardzo jaskrawe kolory, głównie od pomarańczowego do ciemnoczerwonego, czasami także częściowo na żółto (wszystkie te barwy mogą przechodzić jedna w drugą na tym samym listku!). |
Sumak octowiec należy do najpiękniej przebarwiających się jesienią drzew. Mamy tu całą gamę bardzo jaskrawych kolorów: od żółtego, przez pomarańczowy aż do ciemnoczerwonego. Wszystkie te kolory mogą występować razem na jednym listku! |
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone dwupiennie, owadopylne i miododajne, zebrane w stojące na szczytach pędów stożkowate wiechy długości 10-20cm. Kwiatostany męskie stożkowate, duże - do 25cm długości, luźne, jasnożółte, po dojrzeniu pod koniec czerwca rozsypują się pozostawiając po sobie jedynie cienki, stojący rdzeń. Kwiatostany żeńskie wąskostożkowate (kolbowate), mniejsze i dużo bardziej zwarte od męskich, żółtozielone. Pojedyncze kwiaty drobne, posiadają po 5 przeplatających się ze sobą działek kielicha i płatków korony. Okres kwitnienia: VI-VII (po rozwinięciu się liści).
↑ Pojedyncze kwiaty (na zdj. żeńskie) posiadają podwójny, 5-krotny okwiat. |
||
Kwiaty męskie sumaka octowca są zebrane w luźne, stożkowate, żółte kwiatostany. |
Kwiatostany żeńskie mają postać gęstych, żółtozielonych kolb. |
Drobne, kuliste, gęsto owłosione, suche pestkowce zabarwione początkowo na czerwonobordowo, potem na brunatnoczerwono,
zebrane na końcach gałązek w gęste i zbite, kolbowate, często lekko wygięte owocostany przypominające szyszki.
Są bardzo kwaśne (nazwa!), jednak namoczone w wodzie dają przyjemny w smaku, kwaskowaty napój.
Okres dojrzewania owoców:
(VII)VIII-X. Owocostany utrzymują się na drzewie długo - aż do następnego lata (zimą wyglądają jednak mało efektownie - "brudne").
█
Drzewo rozpoczyna owocowanie już w wieku 5 lat.
↑ Pojedyncze owoce są kuliste i gęsto owłosione. |
||
Stojące, szyszkowate owocostany sumaka octowca mają (brunatno)czerwony kolor. Utrzymują się one na drzewie przez cały rok (po prawej). |
Drewno / Inne informacje
Drewno intensywnie żółtobrązowe, wyraźnie słojowane,
ze względu na niewielkie rozmiary bez większego znaczenia użytkowego.
Inne informacje. |