Ostatnia
modyfikacja:
2013-06-30
modyfikacja:
2013-06-30
1.4. Krzewy
Licznik odwiedzin:
Mówiąc o roślinach drzewiastych zwykle koncentrujemy się na drzewach. Jest to oczywiście związane z ich spektakularnymi rozmiarami. Trzeba jednak wiedzieć, że z punktu widzenia funkcji ekologicznych, krzewy są tak samo ważne, jak drzewa. Tworzą one w środowiskach leśnych dwa istotne piętra: przyziemne piętro krzewinek oraz piętro podszycia łączące podłoże z koronami drzew i zagęszczające optycznie las. Las, w którym nie ma krzewów wyglądałby bardzo nienaturalnie i ubogo. Najważniejsze jednak jest to, że piętra krzewów i krzewinek tworzą środowisko do życia dla przeważającej liczby gatunków zwierząt. Widzimy więc, że niedoceniane często krzewy pełnią bardzo ważną rolę w leśnych ekosystemach. Zresztą ze względu na większe możliwości adaptacyjne, krzewy i krzewinki doskonale radzą sobie w ekstremalnych warunkach, na przykład w wysokich partiach gór i na pustyniach, gdzie drzew nie ma w ogóle lub występują tylko sporadycznie.
Definicja ta jest pewnym uproszczeniem i odnosi się do najbardziej typowej postaci krzewu, takiej jaka występuje np. u leszczyny pospolitej. Przykładem typowego krzewu jest leszczyna pospolita. |
Tak naprawdę jednak krzewy wykazują wielkie zróżnicowanie form i czasami przybierają bardzo nietypowe kształty. Oprócz opisanego wyżej typowego pokroju, jaki posiada np. leszczyna, forsycja czy agrest, krzewy zadziwiają mnogością form i rozmiarów. Pomysłowość krzewów w tym zakresie wynika po części z konkurencji, głównie o światło, jaka toczy się między nimi, a dużo wyższymi drzewami. Często stosowanym rozwiązaniem, które stosują krzewy aby nadrobić różnicę wysokości w stosunku do drzew jest przyjmowanie postaci pnącza. Przedstawicielami tej grupy krzewów są na przykład bluszcze i winorośle. Krzewy te same nie posiadając sztywnego i wysokiego pnia, wykorzystują drzewa, mury, ogrodzenia i inne obiekty jako wsporniki pozwalające im dotrzeć do wyżej położonych, a więc lepiej oświetlonych obszarów. Jedno z najbardziej nietypowych rozwiązań w rywalizacji z drzewami o światło stosuje jemioła. Ten niewielki, kulisty krzew rośnie na gałęziach drzew. Jest on półpasożytem, którego korzenie penetrują tkanki gospodarza, pobierając z nich wodę i składniki mineralne. Kolejnym przykładem osobliwych kształtów, jakie mogą przybierać krzewy są liany. Rośliny te przy zaledwie kilkucentymetrowej średnicy łodygi mogą osiągać długość kilkuset metrów!
|
→ / →→ Jednym z rozwiązań, jakie stosują krzewy w celu zdobycia dostępu do światła jest przybranie formy pnącza, tak jak to czynią pokazane obok bluszcz i dławisz. →→→ Z kolei jemioła to niewielki, kulisty krzew rosnący w koronach drzew i będący (pół)pasożytem. Na zdjęciu jemioła pospolita na gałęzi jabłoni. |
|
|
|
Tam, gdzie z powodu nieobecności drzew lub ich niewielkiego zagęszczenia nie trzeba toczyć trudnej walki o światło (na przykład na bagnach, na dużych wysokościach czy w skrajnie niskich temperaturach), krzewy wydają się dążyć do miniaturyzacji. Wyrazem tego jest przyjmowanie przez nie formy krzewinek. Krzewinki to karłowate krzewy, których wysokość wynosi od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Dobrze znanymi przedstawicielami tej grupy roślin są borówka i wrzos. Krzewinki tworzą rozmaite zbiorowiska, np. darnie, torfowiska, wrzosowiska itp. Najbardziej znaną w Polsce krzewinką jest rodzima borówka czarna. Formę przejściową pomiędzy roślinami zielnymi a krzewami stanowią tzw. podkrzewy lub inaczej półkrzewy. Są to rośliny o zdrewniałych jedynie dolnych częściach pędów, których górne części obumierają pod koniec sezonu wegetacyjnego. Przykładem półkrzewu jest psianka słodkogórz (Solanum dulcamara). |
Wykorzystanie krzewów przez człowieka, ze zrozumiałych względów mniejsze niż w przypadku drzew, jest jednak bardzo ważne.
Wszędzie tam, gdzie wielkie rozmiary eliminują zastosowanie drzew, sadzi się krzewy (np. w bezpośrednim pobliżu
budynków mieszkalnych). Ze względu na niższą zabudowę, krzewy przeważnie skuteczniej chronią przed wiatrem, stanowią też lepszą
zaporę śniegową i są bezpieczniejsze dla samochodów w przypadku zderzenia.
█
W roku 2005 władze województwa zachodnio-pomorskiego wprowadziły kontrowersyjny przepis nakazujący zamianę prawie wszystkich
przydrożnych drzew na krzewy, co ma zmniejszyć liczbę śmiertelnych wypadków spowodowanych w wyniku zderzeń samochodów z drzewami.
Jak uzasadniają pomysłodawcy, krzewy nie tylko, że nie stanowią śmiertelnej bariery dla samochodu, ale przeciwnie - stopniowo
wyhamowują pojazd i zmniejszają skutki wypadku. Dodatkowym argumentem jest to, że krzewy stanowią doskonałą ochronę przed nawiewaniem
śniegu z pól i przed mocnymi podmuchami wiatru bocznego.
