♦ Okazałe drzewo liściaste. |
♦ Młode pędy owłosione, gałązki rozgałęziają się pod kątem ostrym. |
♦ Liście małe (do 10x2cm), wąskolancetowane, ostro zakończone, trwale biało owłosione od spodu, z gruczołkami na szczytach ząbków. |
♦ Małe, żółt(ozielon)e kotki, zakwitające wraz z rozwojem liści. |
♦ Puszyste owocostany rozsiewające biały puch nasienny (dotyczy osobników żeńskich). |
♦ Wierzba biała nie tworzy odrośli korzeniowych, za to ścięciu wytwarza odrośla od pnia. |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Wierzba biała to, obok wierzby kruchej i iwy, najpowszechniej występujący gatunek wierzby w Polsce. Nieprzycinana wyrasta w wysokie i okazałe drzewo liściaste o szerokiej koronie. Często jednak jest ogławiana i wówczas tworzy niezwykle charakterystyczną sylwetkę z grubym i bardzo krótkim, rozszerzającym się ku górze pniem zwieńczonym pióropuszem prostych gałęzi odroślowych. To właśnie te ogłowione wierzby, z lekka pochylające się nad płynącymi leniwie przez pola rzekami tak bardzo zrosły się z polskim krajobrazem. Są one przez wielu uważane wręcz za jeden z symboli polskości! Ogławianie wierzb (głównie białej i kruchej) jest znane i stosowane od dawna - drzewa te wyjątkowo dobrze bowiem znoszą przycinanie, a ponadto charakteryzują się ogromnym tempem wzrostu. Gdyby chcieć wymienić podstawowe wspólne cechy dużych wierzb w Polsce, to byłyby to właśnie bardzo szybki wzrost, krótkowieczność, szczególne "zamiłowanie" do wody oraz niezwykła witalność pozwalająca tym drzewom rosnąć w trudnych warunkach oraz łatwo rozmnażać się wegetatywnie choćby przez ukorzenianie zetkniętych z ziemią gałązek (no, może jeszcze znana powszechnie niska jakość wierzbowego drewna). To cechy wspólne; cechą rozpoznawczą omawianego gatunku są natomiast głównie drobne, wąskolancetowate liście, trwale pokryte od spodu białymi włoskami nadającymi koronie drzewa charakterystyczny, zielonkawobiały kolor. Wierzby, podobnie jak spokrewnione z nimi topole, są roślinami dwupiennymi. Osobniki męskie wierzby białej tworzą wczesną wiosną krótkie i stojące żółtawe kotki, które po utracie pyłku opadają. Tworzone na żeńskich drzewach zielonawe kotki żeńskie przekształcają się w połowie wiosny w owocostany obficie rozsiewające biały puch nasienny.
Systematyka |
Jeden z ok. 400 gatunków wierzby, w tym 25-30 naturalnie występujących w Polsce, obok wierzby kruchej oraz wierzby iwy najbardziej tu rozpowszechniony. Gatunek bardzo zmienny. Tworzy liczne mieszańce, m.in. z wierzbą kruchą (mieszańce o nazwie Salix Ă rubens Schrank) i pięciopręcikową (Salix Ă ehrhartiana). Posiada także odmiany ozdobne; zarówno botaniczne, z których najbardziej znana jest charakteryzująca się jaskrawożółtymi pędami odmiana złocista (Salix alba var. vitellina), jak i uprawne - np. 'Britzensis' i 'Chermesina'.
Pokrój / Korzenie
Wysokie i okazałe drzewo liściaste o grubym, zwykle dość krótkim, często wielokrotnym pniu i szerokiej koronie.
Wierzba biała to wysokie i okazałe drzewo liściaste o grubym pniu i szerokiej koronie. |
Gruby pień wierzby białej bywa równie często pojedynczy - jest wtedy zawsze nisko rozwidlony na konary, jak również wielokrotny. Osiąga on znaczne rozmiary. Przykładowo wierzba pokazana na zdjęciu po lewej stronie to jedno z najgrubszych drzew w Krakowie. Rośnie ona w Parku Lotników, a jej pień mierzy w obwodzie 5.90m (PG, 2020). |
Bardzo częstym zabiegiem wykonywanym na wierzbach jest ich ogławianie. Drzewa formowane w ten sposób przyjmują wyjątkowo malowniczy pokrój, powszechnie kojarzony z polskim krajobrazem. |
Więcej... |
Kora brunatnoszara, głęboko podłużnie bruzdowana, zawiera garbniki i salicynę. Młode pędy (żółtawo)zielonkawe, przylegająco jedwabisto owłosione, w ciągu lata częściowo lub całkowicie łysiejące, matowo żółtawoszare do żółtobrązowych, giętkie. W przeciwieństwie do wierzby kruchej, gałązki wierzby białej rozwidlają się pod kątem ostrym. Wetknięte w ziemię łatwo się ukorzeniają (jest to jedna z form rozmnażania wegetatywnego). Pąki wąskojajowate, z wygiętym wierzchołkiem, siedzące i ściśle przylegające do pędu, (czerwonawo)żółtawe do brązowawych, początkowo jedwabiście, gęsto owłosione.
Szarobrązowa kora wierzby białej jest głęboko spękana. |
W odróżnieniu od wierzby kruchej, gałązki wierzby białej wyrastają zwykle pod kątem ostrym. |
Lekko omszone roczne pędy wierzby białej mają jesienią matowo żółtobrązowe zabarwienie. Pąki ściśle przylegają do pędu. |
LiścieBlaszkowate, o kształcie wąskolancetowatym, obustronnie zwężające się, na końcu długo zaostrzone, długości 5-10(12)cm i szerokości 1-2cm, na brzegu drobno piłkowane, z gruczołkami na szczytach ząbków (a nie w ich zatokach jak u w. kruchej!), w młodości całe prawie białe, potem z góry zielone i lekko połyskujące, nagie lub luźno owłosione, od spodu pokryte trwałym, przylegającym, srebrzystobiałym owłosieniem. Przylistki lancetowate, słabo rozwinięte lub brak. Ustawienie: skrętoległe na krótkich, ok. 5mm ogonkach. Okres występowania: IV-X/XI. Liście wierzby białej rozwijają się dość wcześnie, bo już w połowie kwietnia. Jesienią przebarwiają się na żółto, opadają na przełomie października i listopada. Od spodu są one pokryte trwałym, srebrzystobiałym owłosieniem, na brzegu natomiast drobno piłkowane, z gruczołkami na szczytach ząbków. |
Więcej... |
Kwiaty
Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone dwupiennie, owadopylne, zebrane w krótkie, sterczące kotki.
Kotki męskie walcowate, lekko wygięte, długości 3-5cm, żółte, na 1-2cm szypułkach.
Pojedyncze kwiaty męskie bardzo drobne, bez okwiatu, posiadają 2 pręciki z nitkami owłosionymi tylko u dołu oraz 2 miodniki.
Kotki żeńskie podobnego kształtu i rozmiarów jak męskie, nieco dłuższe - długości do 5cm, jasnozielonkawe.
Pojedyncze kwiaty żeńskie także bardzo drobne i pozbawione okwiatu, posiadają jeden słupek zakończony rozpostartymi jasnożółtymi ramionami
oraz jeden miodnik (tylny).
Okres kwitnienia:
IV-V (w czasie rozwijania się liści).
Owoce i nasionaWytwarzane w ogromnych ilościach bardzo drobne, jednokomorowe, cylindryczne i haczykowato zakrzywione, suche, wielonasienne torebki otwierające się dwiema klapkami. Są zebrane w niezwykle puszyste, białe, kotkowate owocostany przypominające watę. Nasiona bardzo drobne, przeważnie o rozmiarach poniżej 0.1mm, z puszystymi pęczkami białych włosków, tworzą roznoszony przez wiatr biały puch nasienny. Okres dojrzewania owoców: V-VI. |
Rozpierzchłonaczyniowe, jasnożółtobiałe (najjaśniejsze spośród popularnych w Polsce wierzb), lekkie i bardzo miękkie, włókniste, u młodych drzew wyjątkowo elastyczne (dlatego stosowane w przemyśle wikliniarskim), u dorosłych szybko próchnieje i tworzą się w nim różnego rodzaju ubytki (np. dziuple), posiada niską jakość. Biel wąski białawy, twardziel czerwonobrązowa.