ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2019-10-18

Od autora

Licznik odwiedzin:

Drzewa są od dawna moją wielką pasją. Fascynują mnie te milczące olbrzymy towarzyszące człowiekowi od początku jego istnienia. Zapewniają konieczny do życia tlen, dostarczają pożywienia, są niezastąpionym materiałem budowlanym, stabilizują klimat, spowalniają erozję brzegów rzek, są domem dla ptaków i wielu innych zwierząt, wreszcie stanowią schronienie przed słońcem, wiatrem i deszczem. Ale chyba przede wszystkim... są piękne.

Niniejsza strona stanowi próbę oddania choćby części tego piękna; stąd tak duża liczba zamieszczonych w niej zdjęć, ciekawostek, ale także moich obserwacji i subiektywnych przemyśleń. Starałem się zwracać szczególną uwagę na stosunkowo mało eksponowane w literaturze i często nie dostrzegane na co dzień, a moim zdaniem bardzo interesujące cechy drzew i krzewów. Z drugiej strony chciałem, aby strona ta stanowiła swojego rodzaju poradnik, czyli zawierała jak najwięcej czysto praktycznych informacji, pozwalających np. łatwo i skutecznie rozpoznawać drzewa czy odpowiednio się z nimi obchodzić. Trzeci filar to wiedza teoretyczna. Jestem przekonany, że doświadczanie piękna przyrody nie może być pełne, jeśli nie jest świadome. Przykładowo patrząc bez odpowiedniej wiedzy na rosnącego w parku miłorzęba dwuklapowego możemy dojść do wniosku, że poza trochę nietypowymi liśćmi drzewo to nie wyróżnia się niczym specjalnym. Tymczasem okazuje się, że stoimy przed jednym z najbardziej niezwykłych drzew świata - najstarszym gatunkowo, a na dodatek jedynym nagozalążkowym drzewem liściastym na ziemi! Drzewem - reliktem, które nie wiedzieć dlaczego przetrwało 200 milionów lat, podczas gdy większość pozostałych gatunków liczy ich nie więcej niż kilkanaście! A czy nie jest bardziej fascynującym przeżyciem podziwianie metasekwoi chińskiej wiedząc, że oto mamy przed sobą roślinę, której kopalne szczątki zostały odkryte i opisane wcześniej niż żyjące osobniki? To zupełnie tak, jakbyśmy odnaleźli żyjącego dziś dinozaura T. rex i mogli porównywać rzeczywiste zwierzę ze stworzonym wcześniej na podstawie skamieniałości jego modelem, czyli naszym wyobrażeniem! Podobnie zachwycanie się pięknem kwiatów jest pełniejsze, gdy znamy szczegóły ich budowy, wiemy do czego służą, dlaczego niektóre są duże i bardzo efektowne, podczas gdy inne - niepozorne i ledwo widoczne gołym okiem, kiedy i u jakich roślin pojawiły się one jako pierwsze, a jakie rośliny ich nie posiadają i jak radzą sobie bez nich. Można powiedzieć, że niniejsza strona stanowi próbę połączenia trzech wymienionych wyżej filarów, tzn. pasji, pragmatyzmu i teorii. Na ile jest to próba udana, ocenę pozostawiam Czytelnikowi.

Strona składa się z pięciu głównych rozdziałów, które stopniowo wprowadzają Czytelnika w świat drzew. Najpierw, we WPROWADZENIU, podane są ogólne informacje. Ta odrobina teorii pozwoli lepiej uświadomić sobie czym tak naprawdę są drzewa i dlaczego są one tak niezwykłe. Tu również ustalimy słownik pojęć, którymi będziemy się posługiwać w dalszych rozdziałach. Kolejny rozdział to KLUCZ DO OZNACZANIA DRZEW I KRZEWÓW. Korzystając z niego, Czytelnik będzie mógł w prosty sposób zidentyfikować interesujące go drzewo i przejść do szczegółowego opisu gatunku. Opisy poszczególnych gatunków znajdują się w trzecim rozdziale - ATLASIE DRZEW I KRZEWÓW. Atlas ten stanowi "serce" strony. Jest on zbudowany nieco inaczej niż ogromna większość spotykanych na rynku opracowań tego typu. Główna różnica polega na użyciu hierarchicznego systemu klasyfikacji roślin zamiast zwykłej (często alfabetycznej) listy gatunków. Oprócz gatunków są tu więc również opisane wyższe jednostki systematyczne, takie jak rodzaje, rodziny, rzędy, klasy, gromady czy wreszcie samo królestwo roślin. Dzięki takiemu podejściu Czytelnik zapoznający się z np. opisem sosny zwyczajnej będzie mógł cofnąć się o kilka stron i poczytać na temat całego rodzaju sosna, a zatem zobaczyć zestawione w jednym miejscu informacje i zdjęcia dotyczące wielu gatunków sosny, w tym studiowanej sosny zwyczajnej. Pozwoli to na szybkie porównanie danego gatunku z innymi gatunkami rodzaju bez uciążliwego "przeskakiwania od strony do strony". Cofając się dalej Czytelnik przejdzie do opisu rodziny sosnowatych, do której obok sosny należą m.in. rodzaje świerk, modrzew i jodła. Tu znów będzie mógł zobaczyć w jednym miejscu zarówno cechy wspólne rodzajów, jak i różnice pomiędzy nimi. Cofając się jeszcze dalej znajdziemy opis rzędu sosnowców, następnie klasy iglastych, gromady roślin nagonasiennych, nadgromady roślin nasiennych, podkrólestwa roślin naczyniowych i wreszcie całego królestwa roślin. Zaletą takiego podejścia, poza zapoznaniem się z cechami grup roślin (taksonów) i ich związkami pokrewieństwa, jest możliwość umiejscowienia danego gatunku w hierarchii świata roślin, a więc spojrzenie na niego niejako "z góry". We wszystkich (bez wyjątku) opracowaniach, które czytałem, tego właśnie najbardziej mi brakowało. W przedostatnim rozdziale DODATKI Czytelnik może zapoznać się z mnóstwem ciekawych i użytecznych informacji. Rozdział ten otwiera podrozdział Aktualności z najświeższymi "newsami" ze świata drzew. Kolejny podrozdział Ciekawostki zawiera niezwykle interesujące i często bardzo zaskakujące informacje o drzewach, również tych rosnących w naszym bezpośrednim otoczeniu. W podrozdziałach z cyklu Rekordy znajdziemy spektakularne dane o najgrubszych, najwyższych i najstarszych drzewach począwszy od Krakowa i okolic, poprzez Polskę i Europę a na całym świecie kończąc. Następne dwa podrozdziały - Uprawa drzew i krzewów i Pomiary mają bardzo praktyczny charakter. Poznamy w nich podstawowe zasady uprawy drzew i krzewów oraz o metody ich mierzenia. W podrozdziale Artykuły poruszono wiele interesujących i często zupełnie unikalnych tematów. Znajdują się tam zarówno bardzo praktyczne informacje, np. dokładny opis (krok po kroku) procedury ustanowienia pomnika przyrody, ale również tak nietypowe zagadnienia jak metody rozpoznawania drzew po pokroju zimą, opis faz rozwoju drzew i krzewów w ciągu roku z rozbiciem na poszczególne miesiące czy wreszcie opracowanie danych pochodzących z obserwacji skutków powodowanych w drzewostanie przez wichury. W ostatnim rozdziale MOJE DRZEWA opisuję konkretne drzewa, które są dla mnie szczególnie ważne. Do takich należy niewątpliwie rosnąca przed oknami mojego mieszkania piękna topola włoska, która kilka lat temu obudziła we mnie pasję do drzew i która stanowiła inspirację do napisania niniejszej strony. "Moje drzewa" to również drzewa rosnące w ogrodzie moich rodziców. Ogród ten jest dla mnie jednym z najwspanialszych miejsc na ziemi, a zarazem swojego rodzaju małym poligonem doświadczalnym.


Mam 57 lat, z wykształcenia jestem magistrem fizyki,
z zawodu natomiast informatykiem. Mieszkam w Zawadzie,
a pracuję w Krakowie.
Ktoś powiedział, że drzewo jest przyjacielem człowieka.
Tak właśnie je postrzegam...

Piotr Gach


To tylko ja ;-)
Jedno z najwspanialszych drzew, jakie znam - ogromna topola czarna w rosnąca Kromnowie nad Wisłą.
Przy obwodzie pnia równym 8.21m (średnica 2.61m!) drzewo to mierzy prawie 38m wysokości.