ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2016-03-03

 4.7.2. Walczmy z niszczeniem drzew!

Licznik odwiedzin:

Obok bezsensownego wycinania drzew, na masową skalę stosuje się ostatnio w przestrzeni publicznej barbarzyńskie praktyki nadmiernego ich cięcia. Działania te, poza koszmarnym oszpeceniem drzew, prowadzą często do ich obumierania po pewnym czasie. Ustawa o ochronie przyrody z 2004 r. nakłada bardzo wysokie kary zarówno za nielegalne (bez pozwolenia) wycięcie drzewa, jak również za doprowadzenie do utraty jego żywotności poprzez niewłaściwe zabiegi sanitarno-pielęgnacyjne. Jednym ze sposobów walki z nielegalnymi wycinkami i masakrowaniem drzew jest zgłaszanie takich działań do prokuratury.

W tym miejscu chciałbym zaapelować do wszystkich ludzi dobrej woli,
którym leży na sercu ochrona drzew, o zgłaszanie zaistniałych
w przestrzeni publicznej procederów nielegalnej wycinki drzew
oraz ich niszczenia lub oszpecania poprzez nadmierne przycinanie

do prokuratury rejonowej (jak to zrobić - patrz opis poniżej).

Chcę tu wyraźnie podkreślić, że nie chodzi o "donosy na sąsiada" - apel dotyczy tylko i wyłącznie drzew rosnących w przestrzeni publicznej. Dlaczego? Po pierwsze nie jestem zwolennikiem donoszenia. Po drugie uważam, że każdy powinien móc dowolnie dysponować swoją własnością jeśli tylko nie koliduje to z prawami innych obywateli. Niestety prawo jest takie, że jako wyłączny właściciel drzewa rosnącego na mojej prywatnej posesji muszę starać się o pozwolenie na jego wycięcie, podczas gdy władze nie muszą pytać mieszkańców o zdanie kiedy chcą - czasem z byle powodu - wycinać drzewa stanowiące własność wspólną. Nielogiczne, a jednak prawdziwe. Jaki zatem sens ma interesowanie się wycinanymi lub bezsensownie oszpecanymi czy niszczonymi drzewami rosnącymi na terenie wspólnym, skoro władze nie mają w tym zakresie niemal żadnych ograniczeń? Ano choćby taki, że czynności te mogły zostać wykonane nielegalnie, bez zgody (wiedzy) urzędu gminy. Co zaś się tyczy niewłaściwych zabiegów sanitarno-pielęgnacyjnych prowadzących do zniszczenia lub oszpecenia drzew, to nawet jeśli nastąpiły one na polecenie władz gminy, mogły być wykonane niezgodnie z przepisami (np. cięcia niewspółmiernie duże w stosunku do koniecznych) - w tym przypadku prawne konsekwencje powinna ponieść firma wykonująca w/w zabiegi.

Poniżej opis metod postępowania w dwóch głównych sytuacjach związanych z niewłaściwym traktowaniem drzew - nielegalną wycinką oraz bezprawnym niszczeniem drzew. Pod spodem znajdują się ważne uwagi dotyczące obu scenariuszy. Na koniec przytaczamy najważniejsze z rozważanego punktu widzenia fragmenty ustawy o ochronie przyrody.

Zawiadomienie o podejrzeniu nielegalnej wycinki drzew

Przed skierowaniem zawiadomienia o podejrzeniu przestępstwa nielegalnej wycinki na policję lub do prokuratury należy oczywiście najpierw sprawdzić kwestię owej (nie)legalności. Zwracamy się w tym celu do Urzędu Gminy z zapytaniem czy wydawał on zezwolenie na wycięcie danego drzewa1. Jeśli tak, to jedyne co można zrobić, to poprosić urząd o podanie wnioskodawcy, uzasadnienia decyzji oraz warunków wydania zgody (np. konieczność wykonania nasadzenia zastępczego, jego termin itp.). W przypadku jednak gdy zgoda nie była wydana, a wycięte drzewo uzyskania takiej zgody wymagało (odpowiednio duży obwód pnia, drzewo nie owocowe itp.), powiadamiamy o tym fakcie policję lub prokuraturę.

Zawiadomienie o podejrzeniu bezprawnego niszczenia drzew

Przed skierowaniem na policję lub do prokuratury zawiadomienia o podejrzeniu bezprawnego niszczenia drzew, np. dotyczących wykonania nieuzasadnionych ważną potrzebą zabiegów sanitarno-pielęgnacyjnych prowadzących do obumarcia drzew lub do ich niepotrzebnego oszpecenia poprzez drastyczne zredukowanie korony, zalecane jest najpierw dowiedzieć się czy urząd gminy zlecał w/w zabiegi, a jeśli tak to czy i z jakich powodów były one konieczne1. Upewniwszy się, że urząd nie zlecał wykonania w/w zabiegów albo zlecał je, ale podane uzasadnienie nas nie przekonuje lub zabiegi naszym zdaniem zostały wykonane niewłaściwie, powiadamiamy o tym fakcie policję lub prokuraturę.

W obu opisanych sytuacjach zgłoszenie na policję można wykonać telefonicznie, ale najlepiej zrobić to wysłając własnoręcznie podpisany list polecony z dokładnym opisem sytuacji. Ewentualnie możemy też skierować zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa bezpośrednio do prokuratury rejonowej2 właściwej ze względu na miejsce popełnienia czynu. Wzór takiego zawiadomienia można znaleźć w internecie; nie musimy w nim określać konkretnego przepisu prawnego. Wzór ten uzupełniamy konkretnymi danymi i własnoręcznie podpisujemy, a następnie wysyłamy listem poleconym (najlepiej z potwierdzeniem doręczenia) na adres prokuratury rejonowej właściwej ze względu na miejsce popełnienia czynu.

-------------------------------------------------------------------------
Ważne uwagi wspólne dla obu powyższych punktów:
1) Zapytanie o legalność wycinki lub o zlecenie przez urząd wykonania na drzewie określonych zabiegów sanitarno-pielęgnacyjnych oraz o ich uzasadnienie najlepiej wykonać drogą oficjalną, tj. poprzez skierowanie pisma (nie zapomnijmy o podaniu swojego adresu!) na dziennik podawczy urzędu lub też, jeśli w danej gminie taka możliwość występuje, poprzez zarejestrowanie się i utworzenie zapytania w tzw. Internetowym Dzienniku Zapytań (IDZ) na odpowiedniej stronie Biuletynu Informacji Publicznej. Przykładowo dla Krakowa strona z logowaniem do IDZ znajduje się pod adresem https://www.bip.krakow.pl/index.php?dok_id=20493&module=logowanie&act=log.
2) Choć jest to nieco bardziej skomplikowane, sprawę lepiej zgłosić do prokuratury niż na policję, gdyż prokuratura jest właściwa we wszystkich sprawach karnych, a policja - tylko w niektórych.


Fragmenty ustawy o ochronie przyrody z 2004 roku

Poniżej najistotniejsze z punktu widzenia nielegalnej wycinki oraz niewłaściwego traktowania drzew fragmenty Ustawy o ochronie przyrody z 2004 r. Pełny tekst ustawy, w postaci pliku PDF, można pobrać ze strony LOP lub mojedrzewa.pl.

Art. 78.
Rada gminy jest obowiązana zakładać i utrzymywać w należytym stanie tereny zieleni i zadrzewienia.
Art. 82.
1. Prace ziemne oraz inne prace związane z wykorzystaniem sprzętu mechanicznego lub urządzeń technicznych, prowadzone w obrębie bryły korzeniowej drzew lub krzewów na terenach zieleni lub zadrzewieniach powinny być wykonywane w sposób najmniej szkodzący drzewom lub krzewom.
1a. Zabiegi w obrębie korony drzewa na terenach zieleni lub zadrzewieniach mogą obejmować wyłącznie:
  1) usuwanie gałęzi obumarłych, nadłamanych lub wchodzących w kolizje z obiektami budowlanymi lub urządzeniami technicznymi;
  2) kształtowanie korony drzewa, którego wiek nie przekracza 10 lat;
  3) utrzymywanie formowanego kształtu korony drzewa
.
(...)
Art. 88.
1. Wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za:
  1) zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub krzewów spowodowane niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności;
  2) usuwanie drzew lub krzewów bez wymaganego zezwolenia;
  3) zniszczenie drzew, krzewów lub terenów zieleni spowodowane niewłaściwym wykonaniem zabiegów pielęgnacyjnych.
(...)
3. Termin płatności kar wymierzonych na podstawie ust. 1 odracza się na okres 3 lat, jeżeli stopień uszkodzenia drzew lub krzewów nie wyklucza zachowania ich żywotności oraz możliwości odtworzenia korony drzewa i jeżeli posiadacz nieruchomości podjął działania w celu zachowania żywotności tych drzew lub krzewów.
4. Kara jest umarzana po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o odroczeniu kary i po stwierdzeniu zachowania żywotności drzewa lub krzewu albo odtworzeniu korony drzewa.
5. W razie stwierdzenia braku żywotności drzewa lub krzewu albo nieodtworzenia korony drzewa karę uiszcza się w pełnej wysokości, chyba że drzewa lub krzewy nie zachowały żywotności z przyczyn niezależnych od posiadacza nieruchomości.
6. Karę nałożoną za zniszczenie terenów zieleni umarza się w całości, jeżeli posiadacz nieruchomości odtworzył w najbliższym sezonie wegetacyjnym zniszczony teren zieleni.
(...)
Art. 89.
1. Administracyjną karę pieniężną, o której mowa w art. 88 ust. 1, ustala się w wysokości trzykrotnej opłaty za usunięcie drzew lub krzewów ustalonej na podstawie stawek, o których mowa w art. 85 ust. 4-6.
(...)
6. Kary ustalone, nieuiszczone w wyznaczonym terminie, podlegają wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
(...)
9. Minister właściwy do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, tryb nakładania administracyjnych kar pieniężnych, o których mowa w art. 88 ust. 1, kierując się potrzebą przeciwdziałania niszczeniu terenów zieleni, drzew i krzewów oraz usuwaniu drzew i krzewów bez wymaganego zezwolenia.