Wybrane okazy

█ Leszczyna turecka w Zabrzu w woj. śląskim. Drzewo rośnie przy Placu Traugutta. Mierzy ono 18.8m wysokości, a obwód jego pnia (minimalny poniżej 120cm, w którym to miejscu następuje rozwidlenie) wynosi 2.99m (Φ 0.95m) (PG, 2011, laser). Jest to prawdopodobnie najgrubsza (choć 2-pniowa) leszczyna turecka w Polsce.

█ Aleja leszczyn tureckich przy drodze Mielenko - Gąski. Ta niezwykle piękna i unikalna, ok. 1-kilometrowa aleja leszczyn tureckich jest zlokalizowana przy wjeździe do wsi Mielenko od strony Gąsek (woj. zachodniopomorskie). Nie jest do końca jasne, na terenie jakiej miejscowości rosną omawiane leszczyny, ponieważ wszystkie one mieszczą się pomiędzy tablicami oznaczającymi koniec osady Niegoszcz i początek Mielenka. Prawdopodobnie jest to fragment wsi Chłopy. Liczba leszczyn w alei w sierpniu 2019 r. wynosiła 98. Poza nimi rośnie tu tylko jedno drzewo innego gatunku - mały, rachityczny jawor.

Najgrubsza z rosnących w alei leszczyn tureckich mierzy 2.50m obwodu pnia (Φ 0.8m) (PG, 2019) i jest prawdopodobnie najgrubszym 1-pniowym przedstawicielem gatunku w Polsce. Niewiele cieńsze jest drzewo otwierające aleję od strony Niegoszczy (po prawej stronie drogi) - w sierpniu 2019 r. miało ono obwód pnia równy 2.31m (PG, 2019), podczas gdy 5 lat wcześniej wynosił on 2.22m (PG, 2014); wynika stąd, że średni roczny przyrost obwodu wynosi niecałe 2cm. Wysokości wymienionych leszczyn wynoszą odpowiednio 10 i 11m. Jeśli już mowa o osiąganych w alei wysokościach, to tutaj przysłowiowego "szału nie ma", co jest związane z bardzo rozłożystym pokrojem większości drzew i ich krótkimi, nisko rozwidlonymi pniami (o czym niżej). Najwyższa zmierzona przez autora leszczyna, zresztą o wyjątkowym jak na omawianą aleję, klasycznym kształcie z symetryczną, stożkowatą koroną i pniem widocznym do samego wierzchołka, mierzy 14.5m wysokości (PG, 2019, laser).

Obok rekordowych rozmiarów, uwagę zwraca niezwykły, pełen uroku pokrój starych drzew rosnących w leszczynowej alei. Są one stosunkowo niskie (zwykle ok. 10-12m), mają za to grube pnie i bardzo rozłożyste korony (nawet 15-17m!). Ich dolne gałęzie od strony południowo-wschodniej zwieszają się niemal do samej ziemi. Potężne, nieregularnie powykrzywiane konary wyrastają z pnia w charakterystyczny, "kandelabrowaty" sposób, tworząc wręcz bajkowy klimat. Prawdopodobnie jest to efekt cięć formujących, ponieważ normalnie leszczyna turecka tworzy dość wąską, stożkowatą koronę z pniem widocznym do samego wierzchołka. Takie drzewa też tu występują, ale jest ich zdecydowanie mniej. Drzewa rosnące po południowo-wschodniej stronie drogi (w liczbie 54) są grubsze i zdecydowanie bardziej rozłożyste niż te od północnego zachodu (44 osobniki). Sama aleja ma długość ok. 1km. Droga jest tu wąska i nie ma żadnego pobocza; leszczyny rosną praktycznie przy samym asfalcie, co przy bardzo dużym ruchu w sezonie turystycznym stwarza spore trudności i niebezpieczeństwo podczas wykonywania pomiarów oraz zdjęć.

Początek alei leszczyn tureckich, jadąc w stronę Mielenka. Pierwsze drzewo po prawej stronie to druga najgrubsza leszczyna w alei. Obwód dość mocno spłaszczonego pnia tego drzewa wynosi 2.31m, a jego wysokość jest równa 11m.

Najgrubsze drzewo w alei, będące prawdopodobnie najgrubszym 1-pniowym osobnikiem leszczyny tureckiej w Polsce, mierzy w obwodzie pnia 2.50m (PG, 2019) i ma ok. 10m wysokości.

Korony drzew rosnących po stronie południowo-wschodniej mają zwykle kopulasty kształt i są bardzo rozłożyste. Ich dolne gałęzie często niemal pokładają się po ziemi.

Unikalny pokrój starych drzew z grubymi, nieregularnie powyginanymi konarami kandelabrowato wyrastającymi z pnia stwarza urokliwy, wręcz bajkowy klimat.

Wyjątkowo w alei zdarzają się leszczyny tureckie o klasycznym pokroju - z nierozwidlonym pniem widocznym do samego wierzchołka i symetryczną, stożkowatą koroną. Na zdjęciu po lewej stronie najwyższe drzewo w alei, mierzące 14.5m wysokości i 1.86m obwodu pnia.

Część leszczyn w alei niestety zamiera; 6 drzew jest w fatalnym stanie (niektóre oznaczone do wycinki), a kolejne 7 zdradza objawy zamierania. Wiele innych leszczyn dokonało już żywota, o czym świadczą występujące tu i ówdzie przerwy w szpalerze.	Rosnące przy samej drodze drzewa zaliczyły już wiele "bardzo bliskich spotkań" z samochodami, o czym swiadczą widoczne na pniach, powoli zabliźniające się rany.

Na koniec rzut oka na aleję z trochę większej odległości, od strony południowo-wschodniej.

4 lata poóźniej, w sierpniu 2023 r. ponownie odwiedziłem moją ulubioną alejkę. Jeszcze raz policzyłem drzewa. Okazuje się, że w sumie rośnie tu 75 leszczyn. Niestety 7 z nich oznaczono do wycięcia, ponieważ drzewa te albo zamierają, albo są już zupełnie martwe. Pozostałe na szczęście póki co mają się dosyć dobrze - także najgrubsza leszczyna, która jednak przez ostatnie 4 lata przyrosła w obwodzie zaledwie 1cm.

7 spośród 75 leszczyn tureckich zostało oznaczonych do wycięcia. Wśród nich znajduje się niestety piękne, drugie pod względem obwodu pnia drzewo otwierające alejkę od strony Gąsek. Leszczyna ta wyraźnie zamiera i zapewne dlatego zdecydowano o jej usunięciu.

Kilka spośród 7 leszczyn oznaczonych do wycięcia jest już (prawie) zupełnie suchych...

... pozostałe drzewa na razie mają się na szczęście dobrze...

... lub przynajmniej nie najgorzej

Najgrubsze drzewo także wygląda całkiem dobrze, choć przez ostatnie 4 lata przyrosło w obwodzie zaledwie 1cm (250->251cm)