♦ Niewielkie drzewo liściaste o dość egzotycznym wyglądzie. Stare osobniki posiadają krępy pień i rozłożystą, często nieco parasolowatą koronę. |
♦ Ogromne, sercowate, jasnozielone liście (czasem z dwoma małymi bocznymi wierzchołkami), od spodu miękko owłosione, po roztarciu nieprzyjemnie pachnące, młode brązowawe. |
♦ Zebrane w stojące, stożkowate kwiatostany, dość duże, białe, rurkowato-dzwonkowate kwiaty, wewnątrz bordowo prążkowane i posiadające żółte plamki sygnałowe. |
♦ Cylindryczne, bardzo długie i cienkie, lekko łukowato wygięte "strąki" z nasionami. |
♦ Liście surmii bignoniowej mogą osiągać nawet 30cm długości przy niewiele mniejszej szerokości. Należą one tym samym do największych spośród wszystkich drzew występujących w Polsce. |
♦ Także osiągające 40cm długości "strąki" surmii bignoniowej są jednymi z najdłuższych owoców spotykanych wśród drzew występujących w Polsce. |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Nieduże drzewo liściaste o dość ezgotycznym pokroju z krótkim, najczęściej mocno wykrzywionym pniem i rozłożystymi konarami podtrzymującymi szeroką, nieco parasolowatą koronę. Szczególny urok posiadają stare surmie - ich pień jest zwykle krzywy i skręcony wokół osi, a grube i rzadko rozstawione konary malowniczo powyginane. Poza ciekawym pokrojem, dużym walorem dekoracyjnym surmii bignoniowej są jej sercowate, jasnozielone liście. Wyróżniają się one ogromnymi rozmiarami - ich długość często przekracza 30cm przy niewiele mniejszej szerokości! Opadłe jesienią wyglądają jak rozrzucone po ziemi kartki papieru. Ma to swoje praktyczne zalety - tak duże liście bardzo łatwo zagrabić lub nawet pozbierać ręcznie :). Kolejną ozdobą surmii są zebrane w stożkowate kwiatostany, duże, białe, rurkowate kwiaty. Jeszcze latem zamieniają się one w niezwykle charakterystyczne owoce, mające postać bardzo długich (nawet do 40cm!) i cienkich, cylindrycznych łuszczyn z nasionami. Suche owoce utrzymują się na drzewie praktycznie przez cały rok, stanowią więc cenny element dekoracyjny w zimowym i wczesnowiosennym okresie.
Sprowadzona z Ameryki Północnej surmia bignoniowa należy w Polsce do popularnych drzew ozdobnych. Ze względu na ciekawy pokrój a także atrakcyjne liście, kwiaty i owoce, jest ona chętnie sadzona w parkach i ogrodach, ale też często stosowana jako element zieleni miejskiej. Do wad gatunku należy zaliczyć stosunkowo małą odporność młodych pędów na wiosenne przymrozki.
Systematyka |
Najczęściej (obok surmii wielkokwiatowej)
uprawiany w Polsce gatunek surmii.
█
Wymieniona surmia wielkokwiatowa różni się od zwyczajnej m.in. nieco większymi osiąganymi rozmiarami (w ojczyźnie nawet do 30m
wysokości), bardziej wydłużonymi, szorstko owłosionymi od spodu i nie wydzielającymi nieprzyjemngo zapachu liśćmi
oraz nieco większymi i wcześniej zakwitającymi kwiatami, które są zebrane mniej licznie w krótsze, za to szersze kwiatostany.
Owoce surmii wielkokwiatowej są nieco grubsze niż u bignoniowej i w odróżnieniu od nich grubościenne.
Zasięg. Południowo-wschodnie obszary Ameryki Północnej. Występuje na południe od surmii wielkokwiatowej, stąd jej nazwa angielska Southern Catalpa - surmia południowa. Uprawiana jako drzewo ozdobne w wielu regionach świata poza stanowiskami naturalnymi. Biotop. Drzewo przede wszystkim uprawiane; w stanie dzikim występuje rzadko - głównie na różnego rodzaju nieużytkach, w zadrzewieniach śródpolnych, wzdłuż strumieni, przy drogach itp. Preferencje. Gatunek o małych wymaganiach glebowych, bardzo światło- i ciepłolubny (nie znosi zacienienia), odporny na suszę, zanieczyszczenia powietrza i szkodniki (w tym grzyby), dość odporny na mróz (choć mniej niż S. wielkokwiatowa), przy tym jednak wrażliwy na wiosenne przymrozki (na terenach o ostrym klimacie drzewo powinno być sadzone w osłoniętych od wiatru miejscach - patrz uwaga o przemarzaniu). Długość życia i tempo wzrostu. Drzewo krótkowieczne, średnio szybko rosnące. Osiąga wiek 100-150 lat. Tempo wzrostu 40-80cm/rok. Zastosowanie Bardzo cenione drzewo ozdobne, sadzone zwłaszcza w parkach i ogrodach. W USA wraz z surmią wielkokwiatową i kasztanowcem zwyczajnym jest uważana za jedno z najpiękniejszych drzew parkowych.
Nieduże drzewo liściaste o egzotycznym wyglądzie, posiadające przeważnie nisko rozgałęziony pień i parasolowatą koronę z malowniczo powyginanymi konarami. Rozmiary. Wysokość 10-15(20)m. Średnica pnia 0.5-1(1.25)m. █ Jak podaje strona Monumental Trees, najwyższa w Europie surmia bignoniowa rośnie w Tilburg w Holandii i mierzy 19.4m (LG, 2011, laser), z kolei rekord grubości pnia należy do drzewa rosnącego w Leiden w Holandii i wynosi 3.61m (φ 1.15m) (LG, 2009). Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy. Szczegóły pokroju. Pień średniej grubości do grubego, zwykle krzywy i krótki, nisko rozgałęziony, u starych drzew czasami skręcony wokół osi. Korona szeroka (do 10m), parasolowato sklepiona, luźna. Konary grube i długie, rozłożyste, zaczynające się na niewielkiej wysokości, stosunkowo rzadko rozstawione, w dolnej części niemal poziomo rozpostarte, często mocno i nieregularnie powyginane i/lub skręcone. Gałęzie kruche.
Dzięki parasolowatej koronie i powyginanym konarom, stare drzewa surmii bignoniowej sprawiają egzotyczne wrażenie. |
System korzeniowy sercowaty. Korzenie grube i mięsiste, słabo rozgałęzione, wrażliwe na uszkodzenia mechaniczne.
Kora jasnobrązowa do szarobrązowej (czasami z czerwonawym odcieniem), dość głęboko podłużnie bruzdowana, zawiera taninę. Młode (tegoroczne) pędy żywo ciemnozielone, pędy roczne pomarańczowobrązowe do szarobrązowych, grube, rozszerzone w węzłach, posiadają bardzo duże blizny liściowe z wyraźnie widocznymi wiązkami przewodzącymi. Końce pędów pod koniec okresu wegetacyjnego przeważnie zamierają, czego wynikiem jest charakterystycznie rozgałęzianie się pędów. Pąki wyrastające nad bliznami liściowymi, bardzo drobne, kuliste, rudobrązowe. Pąków szczytowych brak.
Blaszkowate, pojedyncze. Wyróżniają się ogromnymi (jak na polskie warunki) rozmiarami; ich długość wynosi przeważnie 20-30cm,
a czasami może przekraczać nawet 35cm przy niewiele mniejszej szerokości!
Blaszka sercowata z lekko zaznaczonym centralnym wierzchołkiem i czasami (choć rzadko) jednym lub dwoma dodatkowymi, małymi,
bocznymi wierzchołkami, całobrzega.
W młodości liście brązowoczerwone, potem matowo jasnozielone, z dołu puszyście, miękko owłosione, po roztarciu mocno nieprzyjemnie
pachną (stanowi to ważną cechę rozpoznawczą gatunku, ponieważ u innych surmii nieprzyjemny zapach nie występuje).
Nektarniki zielonkawe.
Ustawienie:
naprzeciwległe (pary liści ustawione nakrzyżlegle) lub w okółkach po 3 sztuki na długich, 10-17cm ogonkach.
Okres występowania:
V-X. Liście rozwijają się bardzo późno, czasami dopiero po połowie maja.
Jesienią przebarwiają się na bladożółty kolor.
Opadają stopniowo przez cały październik lub szybko po pierwszych przymrozkach.
█
Z moich obserwacji w Krakowie wynika, że surmie są ostatnimi drzewami wykształcającymi liście na wiosnę
(uwaga ta dotyczy najpopularniejszych gatunków występujących w południowej Polsce).
█
Liście surmii bignoniowej stanowią przysmak ślimaków i wielu owadów (np. pasikoników), dlatego często są one bardzo podziurawione.
Więcej... |
Cylindryczne, często lekko łukowato zakrzywione, strąkopodobne łuszczyny z nasionami, bardzo długie (20-40cm) i cienkie (5-8mm średnicy), cienkościenne. Nasiona liczne, małe i płaskie, opatrzone dwoma szpiczastymi, błoniastymi skrzydełkami, jasnobrązowe. Okres dojrzewania owoców: IX-X. Młode owoce pojawiają się na przełomie czerwca i lipca. Dojrzałe owoce pozostają na drzewie do następnego lata. Przed opadnięciem pękają.
Owoce surmii bignoniowej to okrągłe w przekroju, bardzo długie i cienkie "strąki" z nasionami. |
Więcej... |
Drewno. Posiada białawy biel i jasnobrązową twardziel, jest lekkie, miękkie i włókniste, niezbyt mocne, jednak trwałe w kontakcie z glebą, odporne na gnicie, stosowane do wyrobu sztachet, słupków ogrodzeniowych, podkładów kolejowych itp. Inne informacje. █ W południowo-wschodniej Polsce większość młodych pędów wierzchołkowych surmii na wiosnę przemarza, przez co drzewo jest zmuszone wypuszczać pędy boczne przejmujące rolę uszkodzonych. Wynikiem tego jest charakterystycznie rozgałęzianie się surmii. Podobna sytuacja występuje u bożodrzewu gruczołkowatego.